Vroegtijdige zorgplanning en levenseinde
We praten er niet graag over, maar toch is het belangrijk om op voorhand over de dood na te denken. Want jij kan zelf kiezen hoe je je laatste 1000 dagen doorbrengt. En wat er bijvoorbeeld nadien met je lichaam gebeurt.
Wat is een wilsverklaring?
Een wilsverklaring is een document waarin je aangeeft welke medische behandelingen je wel of niet wil. Je stelt een wilsverklaring op wanneer je nog volledig wilsbekwaam bent voor het moment waarop je je wensen niet meer kan uitdrukken.
Ben je nog wilsbekwaam? Dan geef je natuurlijk mondeling aan wat je wensen zijn.
5 verschillende wilsverklaringen
In België bestaan er 5 soorten wilsverklaringen. Op de website van LEIF vind je de benodigde documenten per type wilsverklaring.
Met deze wilsverklaring geef je aan dat je, in geval van een blijvende wilsonbekwaamheid, geen levensverlengende behandeling wil.
Dat wil zeggen dat de behandeling enkel voor je comfort mag dienen. Denk aan pijnmedicatie, wondverzorging, ... Dit type wilsverklaring komt vaak voor bij dementie, hersenbloedingen, hersentumoren, ...
Met deze wilsverklaring geef je aan dat je euthanasie wil. Dit kan alleen als je een ernstige en ongeneeslijke aandoening hebt door een ziekte of een ongeval of als je onomkeerbaar niet meer bij bewustzijn bent. Door bv. een coma.
Met dit document leg je vast hoe jouw uitvaart eruit moet zien. Wil je een begrafenis of een crematie? Waar wil je begraven worden? Wat moet er met je assen gebeuren, ...
In principe mogen organen en weefsel bij iedereen wiens woonplaats in België is, weggenomen worden. Tenzij er expliciet verzet is geuit. Als je op voorhand je toestemming geeft, hoeven je nabestaanden dat na je overlijden niet te beslissen.
Er zijn verschillende mogelijkheden:
Hiervoor stel je een handgeschreven document (testament) op. Je kiest zelf een universiteit die aanspraak kan maken op je lichaam.
Contacteer de universiteit naar keuze best op voorhand om te bekijken of dit voor jou de goede keuze is.
Je mentale gezondheid bij waardig levenseinde
Je bent in volle voorbereiding. Je zoekt alle administratieve zaken uit. Je maakt samen met je dokter een plan. Je zorgt ervoor dat je naasten niet met een hoop vraagtekens en ingewikkelde procedures achterblijven. Maar hoe zit het dan met jou?
Deze fase van je leven heeft een grote emotionele impact. Hoe klaar je er zelf ook voor bent. Of helemaal niet.
Praat erover. Met je naasten, een vriend of zelfs een psycholoog. Want je staat er niet alleen voor. Zelfs niet op emotioneel vlak.
Een psycholoog die bij je past via BloomUp
Met BloomUp vind je binnen twee dagen een erkende psycholoog die bij je past. Geef je situatie aan via hun platform en vind een expert die met jou aan de slag gaat. Of je nu zelf wil leren omgaan met je levenseinde, je angsten wil bespreken of gewoon een luisterend oor nodig hebt.
Tips om je hoofd te ordenen:
Wat is een zorgvolmacht?
Een zorgvolmacht is een document waarmee iemand in jouw plaats mag beslissen als jij dat niet meer zelf kan. Je kiest deze persoon zelf. Vaak gaat dit tussen partners of ouders en kinderen. Kies iemand die je voor 100% vertrouwt.
In principe bepaal je de inhoud van zo'n zorgvolmacht zelf. Meestal wordt het opgesplitst in 2 luiken:
Een notaris helpt je om de zorgvolmacht op te stellen.
Wat als je geen zorgvolmacht opstelt?
Dan wordt de gerechtelijke bewindvoering toegepast. De vrederechter duidt een bewindvoerder aan om je gelden te beheren in jouw naam. Elke beslissing, zoals een uitgave, moet de bewindvoerder dan eerst voorleggen aan de vrederechter.
Waardig sterven bij dementie
In België krijgt 1 op 5 te maken met dementie. Daarom is het extra belangrijk om op tijd over je laatste levensfase na te denken. Want je kan je wensen enkel in wilsverklaringen gieten zolang je wilsbekwaam bent.
Zodra de ziekte verder evolueert, is de kans groot dat je niet meer wilsbekwaam bent. Heb je een zorgvolmacht gegeven? Dan mag die persoon in jouw plaats beslissingen nemen wanneer jij het niet meer kan. Maar ook die zorgvolmacht kan je enkel vastleggen als je wilsbekwaam bent.
Onze Dienst Maatschappelijk Werk helpt je graag met deze vroegtijdige zorgplanning.
Wat is palliatieve zorg?
Bij palliatieve zorg, denk je vaak aan de allerlaatste fase. Die van de sterfbegeleiding. Maar palliatieve zorg wil zeggen alle zorg die iemand krijgt in de laatste levensfase. Ongeacht hoelang die duurt. De focus ligt op de levenskwaliteit van de patiënt en het vermijden en bestrijden van pijn.
Iemand met dementie is bijvoorbeeld ook palliatief. Want dementie gaat niet meer voorbij of kan niet genezen worden. Dat wil niet zeggen dat die persoon niet meer wilsbekwaam is.
Palliatieve zorg kent 4 fasen:
- Ziektegerichte palliatie: de ziekte wordt behandeld, ook al is deze niet te genezen.
- Symptoomgerichte palliatie: de focus verschuift naar symptoomverlchting en pijnbestrijding.
- Stervensfase: de zorg is gericht op comfort en ondersteuning bij het sterfproces voor zowel de patiënt als de naasten.
- Nazorg: deze fase start na het overlijden en is gericht op ondersteuning van de nabestaanden.
Palliatief forfait
Patiënten die palliatief verzorgd worden in hun thuisomgeving, kunnen een palliatief forfait krijgen voor het bekostigen van geneesmiddelen, verzorgingsmateriaal en hulpmiddelen. Hiervoor is een medisch akkoord nodig.
Euthanasie in België
Euthanasie betekent dat een arts op verzoek van de patiënt bewust levensbeëindigende medicatie toedient, met de dood als gevolg. Wettelijk wordt dit omschreven als: “het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene (de arts), op diens verzoek.”
Belangrijk om te weten: euthanasie is geen recht, maar een medische optie die alleen in zeer strikte omstandigheden mogelijk is. Zelfs als aan alle voorwaarden is voldaan, mag een arts het verzoek weigeren.
Niet iedereen kan euthanasie aanvragen. Enkel in deze situaties:
Als je op voorhand een wilsverklaring euthanasie opmaakt, moet je op het moment van de euthanasie niet meer wilsbekwaam of bij bewustzijn zijn.
Veelgestelde vragen
Nee. Palliatieve sedatie maakt het sterven draaglijker. Het doel is om de pijn te verzachten en meer comfort te bieden en niet om de levensduur in te korten. Wat bij euthanasie wel het geval is.
Dit doet Helan voor jou
Weet je niet goed waar te beginnen? Hulp nodig bij premies, terugbetalingen en andere administratie? Bij Helan zijn we er om je te helpen:
Onze Dienst Maatschappelijk Werk bekijkt samen met jou welke extra ondersteuning we voor jou kunnen regelen. En waar je allemaal recht op hebt. Helemaal gratis.
