Je browser is niet ondersteund door onze website, gelieve een upgrade te doen van de huidige versie van je browser.
Om de drempel naar psychologische zorg lager te maken en deze zorg financieel toegankelijker te maken, wordt het aanbod van de zorg geleidelijk versterkt. Het gaat om eerstelijnszorg en meer gespecialiseerde zorg voor kinderen, jongeren en volwassenen.
De eerste stap is over je mentale problemen spreken met iemand uit je omgeving. Dat is niet altijd gemakkelijk, maar toch is het heel belangrijk om te doen. Je huisarts, familie, vrienden, vertrouwenspersonen op school, bij verenigingen, op het werk...
Soms is een eigen netwerk niet voldoende en moet je beroep doen op het professionele aanbod. Het is niet altijd eenvoudig om tijdig en vlot de weg te vinden naar de gepaste zorg. Financiële en praktische redenen kunnen je weerhouden om de stap naar ambulante geestelijke gezondheidszorg te zetten. Om het zorgaanbod voor iedereen die er nood aan heeft, zo laagdrempelig mogelijk te maken, sloegen de overheid en de netwerken voor ambulante geestelijke gezondheidszorg de laatste jaren de handen in mekaar via verschillende akkoorden.
Door dit aanbod kunnen bepaalde kwetsbare doelgroepen gebruik maken van een reeks individuele sessies of groepssessies die worden aangeboden aan een toegankelijke prijs, zowel binnen de eerstelijnszorg (zorg waar je zonder verwijzing naartoe kan) als binnen de gespecialiseerde psychologische zorg.
Op deze pagina bundelen we de meest gestelde vragen hierover.
Een klinisch psycholoog/orthopedagoog is geconventioneerd van zodra hij/zij een overeenkomst heeft ondertekend met een netwerk voor geestelijke gezondheidszorg. Het netwerk selecteert deze klinisch psychologen en orthopedagogen op basis van de lokale noden en het budget dat hen ter beschikking gesteld is door het RIZIV. Door de overeenkomst te ondertekenen, verbindt zij/hij zich ertoe passende en kwaliteitsvolle zorg te verlenen op basis van de interventies die in de overeenkomst zijn voorzien, samen te werken met andere zorg- en hulpverleners, deel te nemen aan opleidingen en supervisie, de gebruiker te verwijzen naar het aanbod dat beantwoordt aan zijn/haar behoeften, ... en daarbij de beschikbare middelen efficiënt in te zetten. Hij/zij houdt zich aan de wettelijke bepalingen en de afgesproken tarieven van de overeenkomst.
Als jouw psycholoog/orthopedagoog de overeenkomst heeft ondertekend en je vraag kan beantwoord worden binnen de mogelijke interventies van deze overeenkomst, dan heb je recht op terugbetaling van de zorg die in de overeenkomst is voorzien (zie ook vraag 10).
In het kader van de overeenkomst kan het gaan om een eerstelijns klinisch psycholoog/orthopedagoog of een gespecialiseerde klinisch psycholoog/orthopedagoog zijn, of beide.
Een lijst van de geconventioneerde klinisch psychologen/orthopedagogen vind je op de website van het netwerk geestelijke gezondheid van jouw regio (zie de website van het RIZIV).
Deze psychologische zorg is bedoeld voor gebruikers (zonder leeftijdsgrens) die kampen met lichte tot matige psychische problemen, zowel voor zij die nood hebben aan ondersteuning om er terug bovenop te komen/met hun problematiek om te gaan, als zij die nood hebben aan een meer gespecialiseerde behandeling.
De tegemoetkoming vanuit de wettelijke ziekteverzekering in het aanbod van psychologische zorg in de eerste lijn wil tegemoet komen aan de reële behoeften van personen met lichte tot matige psychische problemen en dit met bijzondere aandacht voor kwetsbare doelgroepen. Om dit te realiseren wordt op een geïntegreerde manier door de netwerken twee functies psychologische zorg aangeboden: eerstelijns psychologische zorg en gespecialiseerde psychologische zorg. De klinisch psycholoog/orthopedagoog beslist op basis van de behoeften van de gebruiker welk zorgaanbod het meest gepast is (= matched care).
Er is geen voorschrift van een arts nodig om toegang te krijgen tot de psychologische zorg in de eerste lijn. Je kan rechtstreeks een geconventioneerde eerstelijnspsycholoog/orthopedagoog raadplegen. Dit geldt ook voor de klinisch psychologen en orthopedagogen buiten de overeenkomst.
Indien de gebruiker geen behandelend arts heeft, noteert de klinisch psycholoog/orthopedagoog dit in het patiëntendossier, zodat in geval van gespecialiseerde zorg waarbij een contact met de behandelende arts is voorzien de terugbetaling van de sessies alsnog kan plaatsvinden. De klinisch psycholoog / orthopedagoog bekijkt met jou hoe en waar je een arts kan vinden.
Een lijst van de netwerken met hun desbetreffende website vind je op de website van het RIZIV. Via de website van jouw netwerk zal je vervolgens een lijst van geconventioneerde psychologen en orthopedagogen kunnen raadplegen.
Ja, je bent geheel vrij om een erkend klinisch psycholoog/orthopedagoog te kiezen die het beste bij jou past, in welke regio dan ook, maar uitsluitend in één netwerk (kinderen/jongeren of volwassenen).
In België zijn er 32 netwerken voor geestelijke gezondheidszorg, verdeeld per doelgroep:
Een overzicht van de netwerken vind je terug op de website van het RIZIV.
Een netwerk vertegenwoordigt alle samenwerkingen tussen structuren en bestaande middelen in een afgebakende regio. Dankzij een doeltreffende samenwerking definiëren de actoren een gemeenschappelijk einddoel, een gemeenschappelijke werking en gemeenschappelijke doelstellingen om de doeltreffendheid van de opvolging van de gebruikers, een betere continuïteit van de zorg, een verbetering van het aanbod en de kwaliteit van de zorg te garanderen.
Het aanbod van psychologische zorg is in de eerste lijn voor het hele land gefaseerd en op gecoördineerde wijze uitgerold. Een belangrijke financiering van het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering) zal worden verstrekt via 32 netwerken van geestelijke gezondheidszorg, die elk hun eigen werkgebied, en samen heel België dekken. Daartoe hebben deze netwerken met het RIZIV een overeenkomst ondertekend.
Deze overeenkomst is opgemaakt in samenspraak met de volledige sector van de geestelijke gezondheidszorg en met de deelstaten. Deze overeenkomst heeft betrekking op de psychologische zorg voor kinderen/adolescenten en volwassenen/ouderen. Er worden zowel individuele sessies als groepssessies aangeboden. Klinisch psychologen/orthopedagogen kunnen niet alleen werken vanuit hun praktijk maar zich ook verplaatsen naar de omgeving van de rechthebbenden. Om mensen te kunnen bereiken die nog niet hun weg naar zorg hebben gevonden, worden klinisch psychologen/orthopedagogen ook aangemoedigd om de zorg te organiseren in de vindplaatsen zodanig dat de drempel tot psychologische zorg kleiner wordt. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de kwetsbare doelgroepen waaronder mensen met multimorbiditeit, kinderen en ouders in kwetsbare gezinnen, jongvolwassenen, mensen met langdurige klachten na een COVID-19 infectie, sociaal uitgesloten groepen, ...
Personen die een beroep doen op psychologische zorg worden in de volgende vragen omschreven als 'gebruikers'.
De twee types zijn mogelijk. Afhankelijk van de behoeften van de gebruiker, kunnen zowel individuele als groepsinterventies aangeboden worden.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat groepsinterventies even effectief zijn als individuele sessies en dat ze bijzonder geschikt of nuttig kunnen zijn voor bepaalde problematieken. In het bijzonder faciliteert de groepsvorm het aanleren van bepaalde vaardigheden (zoals ontspanning, assertiviteit of stressbeheersing). Zij bieden de deelnemers ook de mogelijkheid om elkaar te steunen of te herkennen in de uitwisselingen - er kan ook beroep gedaan worden op ervaringsdeskundigen: personen die hun eigen ervaringen verruimen en verwerken bijvoorbeeld via lotgenotencontact en op een deskundige manier inzetten voor anderen.
Een groepsinterventie kan voorafgegaan worden door een individuele sessie om de zorgvraag te verduidelijken. Groepsinterventies kunnen ook gevolgd worden door een individuele sessie om na te gaan of er aan de behoeften van de gebruiker wordt voldaan.
De persoonlijke tussenkomst van de gebruiker voor elke groepsinterventie is 2,5 euro. De tegemoetkoming vanuit de ziekteverzekering bedraagt gemiddeld 45 euro per gebruiker.
De sessies kunnen ook individueel zijn, dus tussen de psycholoog/orthopedagoog en de gebruiker. Bij individuele sessies met kinderen en jongeren is het mogelijk dat een sessie alleen doorgaat met de ouders, de voogd of een familielid.
Het eerste gesprek voor verduidelijking van de vraag van de gebruiker met een klinisch psycholoog/orthopedagoog is gratis. Het tarief dat de klinisch psycholoog/orthopedagoog kan aanrekenen bedraagt 75 euro per individuele sessie. Voor de andere individuele sessies bedraagt de persoonlijke tussenkomst voor de gebruiker 11 euro, of 4 euro als de gebruiker geniet van een verhoogde tegemoetkoming. De psycholoog /orthopedagoog bespreekt met de gebruiker wat de meest aangewezen aanpak is en maakt hierover vervolgens afspraken.
In geen enkel geval kan er tegelijkertijd gekozen worden voor groepssessies en individuele sessies (met uitzondering van een individuele sessie aan het begin en aan het einde van een serie van groepssessies).
Het aantal sessies dat de klinisch psycholoog/orthopedagoog kan aanbieden is verschillend voor de beide functies psychologische zorg.
Voor de functie eerstelijnspsychologische zorg
Voor de functie gespecialiseerde psychologische zorg
De overlapping van deze leeftijdscategorieën zorgt ervoor dat er geen kunstmatige scheiding is op de leeftijd van 18 jaar. Jongeren tussen 15 en 23 jaar kunnen - afhankelijk van hun hulpvraag - ofwel gebruik maken van het aanbod voor kinderen/jongeren of van het aanbod voor volwassenen. Het aanbod van beide netwerken kan door de gebruiker echter niet worden gecumuleerd.
Er is geen leeftijdsgrens of geen categorie van problemen om van dit psychologische zorgaanbod te kunnen genieten.
Neen, met het huidige budget kunnen niet alle sessies van alle klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen terugbetaald worden. Vanuit een gezondheidseconomisch standpunt werd gekozen om het beschikbare budget prioritair in te zetten voor personen met lichte tot matige psychische problemen. Binnen deze doelgroep gaat de aandacht prioritair naar de meest kwetsbare personen. Gespreid over het land, werd met een aantal klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen een overeenkomst gesloten om terugbetaalde sessies onder een aantal voorwaarden aan zorggebruikers aan te bieden.
De lijst van klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen die sessies onder deze voorwaarden aanbieden, vindt men op de website van elk netwerk geestelijke gezondheid. Een link naar deze websites vind je op de website van het RIZIV.
Net zoals vóór het bestaan van deze overeenkomst, kan je, evenwel zonder terugbetaling vanuit de wettelijke ziekteverzekering voor geneeskundige verzorging, nog steeds terecht bij de klinisch psychologen of orthopedagogen die niet zijn toegetreden tot deze overeenkomst.
Als jouw klinisch psycholoog/orthopedagoog niet geconventioneerd is, wat betekent dat hij/zij de overeenkomst met het netwerk geestelijke gezondheid niet heeft ondertekend, kan je niet van de tegemoetkoming vanuit de wettelijke ziekteverzekering genieten.
Helan Ziekenfonds biedt een extra terugbetaling psychotherapie aan voor zittingen die niet terugbetaald worden vanuit de wettelijke ziekteverzekering. Ook kan je rekenen op 5 gratis consultaties bij een klinisch psycholoog via de Helan Luisterlijn.
Enkel de psychologische zorg die is uitgevoerd door een klinisch psycholoog/orthopedagoog die geconventioneerd is, wat betekent dat hij/zij een overeenkomst heeft gesloten met het netwerk geestelijke gezondheid, komt in aanmerking voor vergoeding via de wettelijke ziekteverzekering.
Indien de sessies die je reeds hebt ontvangen niet zijn uitgevoerd door een klinisch psycholoog/orthopedagoog die een overeenkomst heeft gesloten met een netwerk geestelijke gezondheid, is er geen terugbetaling van deze sessies door de wettelijke ziekteverzekering mogelijk.
De tegemoetkoming vanuit de ziekteverzekering is complementair aan de verschillende soorten terugbetalingen of bestaande aanbiedingen (bijvoorbeeld: psychiaters, zelfstandige klinisch psychologen/orthopedagogen, de centra geestelijke gezondheidszorg, CAW, OCMW, enz.).
Kom je niet in aanmerking voor een terugbetaling vanuit de wettelijke ziekteverzekering? Dan hebben Helan-klanten recht op een extra tussenkomst van 10 euro per zitting (tot 12 zittingen per jaar) bij een psycholoog, orthopedagoog of psychotherapeut.
De terugbetaling van deze zorg gebeurt via het derdebetalersregeling. Je betaalt bij de geconventioneerde klinische psycholoog/ orthopedagoog alleen jouw persoonlijk aandeel.
Voor kinderen en jongeren tot en met 23 jaar zijn de sessies gratis. Als volwassene betaal je 11 euro - of 4 euro voor wie recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming, met uitzondering van de eerste individuele sessie die steeds gratis is. Voor een groepsinterventie betaal je 2,50 euro per sessie. Voor kinderen en jongeren tot en met 23 jaar zijn de sessies gratis.
Deze bedragen betaal je rechtstreeks aan de klinisch psycholoog/orthopedagoog, die je hiervoor een ontvangstbewijs zal geven. Er worden geen extra kosten aangerekend. Dit persoonlijke aandeel wordt opgenomen in de maximumfactuur in het kader van de ziekteverzekering.
Het budget dat binnen de wettelijke ziekteverzekering werd voorzien laat vooralsnog niet toe om alle psychologische zorg in alle praktijken van klinisch psychologen en orthopedagogen te financieren.
In deze overeenkomst wordt prioriteit gegeven aan personen met lichte tot matige psychische problemen met bijzondere aandacht voor kwetsbare doelgroepen.
Als je geen recht hebt op een terugbetaling via de wettelijke ziekteverzekering, kent Helan Ziekenfonds je een tegemoetkoming toe van 10 euro per sessie voor maximum 12 sessies per jaar. Bekijk je voordeel.