Check regelmatig je stoelgang: zo blijf je verzekerd van een 💩

Wat is een normale stoelgang?

Je vraagt je misschien wel eens af of het wel oké is dat je twee keer per dag naar het toilet moet of soms zelfs een hele dag niet. Dat is op zich geen probleem. De spijsvertering is heel persoonlijk: daarom kent ieder van ons een ander stoelgangpatroon.

Sommigen moeten regelmatig één tot twee keer per dag een grote boodschap doen, anderen houden het bij drie of vier keer per week. Als je telkens een stoelgang hebt die soepel en zonder noemenswaardige klachten verloopt, hoef je je geen zorgen te maken. En een bepaalde regelmaat met een vlotte stoelgang wijst op een gezonde spijsvertering.

Houd je stoelgang in ieder geval goed in de gaten. Normale stoelgang

• heeft een bruine kleur
• is vast en stevig
• stinkt in principe niet of nauwelijks
• is 3 tot 4 cm breed
• en kan zelfs tot 40 cm lang zijn

Bij een ontlasting die weinig moeite kost, zal je stoelgang doorgaans de vorm van de letter S aannemen.

Voldoende bewegen, een vezelrijke voeding en genoeg water drinken (1,5 tot 2 liter per dag) zijn belangrijk voor een gezonde en normale stoelgang. Meer vezels hoeft niet te betekenen dat je enkel moet focussen op meer volkoren boterhammen. Kikkererwten zijn bijvoorbeeld een prima aanvulling van je dieet.

Gebruik trouwens voldoende kruiden in je gerechten (van peterselie over koriander tot kurkuma): niet alleen een lekkere smaakversterker, maar ook je darmen zijn er dol op! En een kruidenthee zorgt ervoor dat je ook voldoende water drinkt. 

Vermijd ook om een toiletbezoek uit te stellen als je voelt dat je moet gaan. Probeer bijvoorbeeld een vast moment voor toiletbezoek in te bouwen in je dagelijkse agenda.

Welke kleur of geur moet stoelgang hebben?

Je normale stoelgang is bruin. Afhankelijk van wat je ervoor gegeten hebt, kan dat al eens licht- of donkerbruin zijn. Maar je stoelgang kan wel eens een andere kleur dan het normale bruin aannemen:

• zwarte ontlasting: de stoelgang kan af en toe heel donker zijn en daar hoef je je niet meteen zorgen over te maken. Ook kortstondige zwarte stoelgang hoeft niet meteen een probleem te zijn, omdat die soms veroorzaakt wordt door ijzerrijke voeding zoals spinazie en ook door het eten van bosbessen of rundsvlees. Maar als je ontlasting gedurende lange tijd zwart kleurt, heb je misschien te maken met een maagzweer of met een vorm van bloedverlies, bijvoorbeeld in je dunne darm of je maag. Het bloed komt dan in je stoelgang en geeft er de zwarte kleur aan.
• groene ontlasting: wijst op het regelmatig eten van bladgroenten, zoals sla of spinazie. Als je dat niet zou gegeten hebben, is er misschien toch iets anders aan de hand. Bijvoorbeeld een infectie of een voedselintolerantie.
• gele ontlasting: wijst op een probleem in je galwegen, want het is de galvloeistof die normaal gezien voor de bruine kleur zorgt. Verbleekt die kleur, dan is er sprake van een verstopping in je galwegen (door galstenen of een infectie) en kan de galvloeistof dus niet doorstromen naar je darmen.
• rode ontlasting: wijst normaal gezien op bepaalde voeding die je onlangs gegeten hebt, zoals rode kool. Maar kijk eens goed of het misschien geen bloed is, mogelijk veroorzaakt door aambeien of een darminfectie. In het ergste geval wijst het op kanker, maar daarvoor raadpleeg je best je huisarts.

En dan is er natuurlijk nog de geur. Beschaamd moeten zijn voor de volgende in de rij als je het toilet verlaat, is meestal geen goed teken. Want je stoelgang zou normaal gezien niet verschrikkelijk hard of zelfs niet mogen stinken. Aangenaam zal het natuurlijk nooit ruiken, maar de volgende geuren kunnen ook op andere oorzaken wijzen:

• de geur van rotte eieren: geen goed teken en belangrijk om je voedingsgewoonten te veranderen. Waarschijnlijk eet je te veel vlees (met dierlijke eiwitten). Overschakelen naar meer groenten en fruit is de boodschap. Zo zorg je ervoor dat je een gezonde eiwitstofwisseling hebt (essentieel voor je ziekteafweer!) die minder zwavelgassen produceert.
• zure geur: als je stoelgang zuur of zurig ruikt, heeft dat doorgaans te maken met een teveel aan snelle koolhydraten in je lichaam (denk aan te veel pasta of brood, snacks, …). Een ander dieet verricht wonderen in het kleinste kamertje.

Afwijkende stoelgang

Heel zachte stoelgang: diarree

Diarree kennen we allemaal als dunne, vloeibare of lopende stoelgang. Maar er bestaan ook varianten die je op langere termijn in het oog moet houden omdat ze ook op diarree wijzen. Dan gaat het bijvoorbeeld om:

• een al te makkelijke stoelgang met zeer zachte randen
• een papperige stoelgang waarvan de verschillende delen eigenlijk niet meer te onderscheiden zijn van elkaar

De waterige vorm van diarree is de meest zorgwekkende. Die geeft doorgaans het signaal dat je ziek bent, meestal duidelijk voelbaar door bijvoorbeeld buikgriep, maar soms ook als teken van minder voor de hand liggende aandoeningen, zoals infecties of overgevoeligheid voor bepaalde ingrediënten in je voeding (denk aan een glutenintolerantie). Ook stress en een prikkelbare darm kunnen diarree veroorzaken.

Als je diarree aanhoudt en je meerdere malen per dag naar toilet moet, is een doktersbezoek een noodzakelijke volgende stap. Drink voldoende water want diarree zorgt ervoor dat je veel vocht verliest en uitdroogt.

Harde stoelgang: obstipatie

Een soepele stoelgang is de norm en je zou in principe toch drie keer per week naar het toilet moeten gaan. Als je dus gedurende meerdere dagen geen ontlasting hebt of je hebt een ontlasting die wel wat moeite kost en eventueel ook pijnlijk is, dan is er sprake van verstopping of obstipatie.

Je stoelgang bestaat dan niet uit een zachte, gladde drol, maar is hard en droog. Dat wordt veroorzaakt door het feit dat je stoelgang wordt opgehouden in je dikke darm.

Daarnaast zijn bepaalde geneesmiddelen, zoals pijnstillers of antidepressiva, soms een trigger voor obstipatie. Er zijn ook andere oorzaken mogelijk die niet altijd direct te beïnvloeden zijn door een andere levensstijl, met name een minder goed functionerende schildklier, diabetes of depressies.

Het prikkelbaredarmsyndroom wordt ook gelinkt aan obstipatie. Opmerkelijk: verstopping komt vaker voor bij ouderen én bij jongere kinderen.

Even wat moeilijker naar toilet kunnen gaan, is op zich nog geen probleem. Maar als je vaststelt dat de obstipatie redelijk snel gepaard gaat met een verandering van je stoelgang (diarree of bloed in je stoelgang) kan er onderliggend een andere reden zijn waarom de stoelgang aanvankelijk zo moeilijk verliep. Raadpleeg in dat geval je huisarts.