Jonge mantelzorgers in de kijker: hun verhalen en waarom steun zo belangrijk is

Lilith (14) en Sara (23) vertellen openhartig over hun leven als jonge mantelzorger. Hun verhalen laten zien dat mantelzorg soms zwaar is, maar ook waardevolle, bijzondere momenten biedt – en hoe essentieel steun en begrip van de omgeving daarbij zijn.

Wie ben je en voor wie zorgen jullie?

Lilith: “Ik ben Lilith, 14 jaar, en ik zorg voor mijn jongere broer Ernest, die het syndroom van Down heeft. Op jonge leeftijd merkte ik dat communiceren met hem soms lastig was, dus leerde ik de SMOG-gebarentaal. Nu hebben we bijna 400 gebaren online gezet op mijn website zodat ook anderen ermee kunnen leren communiceren.”

Sara: “Ik ben Sara, 24 jaar en woon in Knokke-Heist. Sinds 2020 ben ik mantelzorger voor mijn moeder en oma. Mijn moeder kreeg een hersenbloeding tijdens de coronaperiode waardoor ik mijn studies en voetbalcarrière moest stopzetten om voor hen te zorgen.”

Wanneer besefte je dat je mantelzorger was?

Lilith: “Dat besef kwam pas echt toen mijn ouders het me uitlegden. Ernest was mijn broertje, gewoon mijn kleine broer. Langzamerhand begon ik steeds meer voor hem. Voor mij voelde het altijd natuurlijk aan, al zag ik bij mijn vriendinnen dat zij niet hetzelfde moesten doen voor hun broers of zussen.”

Sara: “Voor mij was dat moment direct toen mijn mama in het ziekenhuis lag. Plots moest ik beslissingen nemen over haar zorg en ook die van mijn oma. Het was overweldigend, maar het besef dat ik verantwoordelijk was voor hun welzijn kwam meteen.”

Welke (zorg)taken neem je op?

Lilith: “Ik speel veel met Ernest, troost hem als hij verdrietig is, en begeleid hem bij dagelijkse dingen zoals naar het toilet gaan of iets drinken. Onze logopediste heeft ons SMOG-gebaren aangeleerd. Hierdoor begrijpen we elkaar veel beter.

Wat eerst frustrerend was, kan hij nu duidelijk maken. Hierdoor kunnen we veel beter voor hem zorgen. Ik heb de gebaren ook in een website gegoten om ook anderen te helpen.”

Sara: “Ik help mijn moeder en oma bij alles wat ze nodig hebben: van medicatie tot administratie en maaltijden. Het is zwaar en heeft me veel verantwoordelijkheden gegeven maar het gevoel dat ik hen echt kan helpen is onbetaalbaar.”

Hoe ervaar je het om jonge mantelzorger te zijn?

Lilith: “Het is fijn om er voor mijn broer te zijn, maar soms ook irritant. Als ik wil studeren of even rust nodig heb, verwacht hij dat ik met hem speel. En dat vind ik toch wel moeilijk. Toch zou ik het niet anders willen. Hij is mijn broer.”

Sara: “Het is zwaar, zeker in het begin, omdat ik bijna alles alleen moest dragen. Mijn vader is op jonge leeftijd overleden en daardoor ben ik degene die voor hen zorgdraagt. Mijn mentale gezondheid kreeg een flinke deuk.

Toch ben ik hierdoor sterker geworden, heb ik meer verantwoordelijkheid en kan ik situaties nu vanuit een ander perspectief bekijken.”

Krijg je steun van vrienden, familie of professionals?

Lilith: “We krijgen ondersteuning via de logopediste en af en toe opvang, waardoor we even rust hebben.”

Sara: “Ik heb gelukkig een sterke vrienden- en familiekring die mij steunen. Professionele hulp vanuit de school was aanwezig, maar het blijft lastig om steeds om hulp te vragen. Een vast contactpersoon zou voor jonge mantelzorgers, zoals ik, een enorm verschil maken.”

Zijn er dingen die je leven als mantelzorger makkelijker zouden maken?

Lilith: “Meer begrip van anderen zou fijn zijn. Een vraag zoals ‘Hoe gaat het thuis?’ kan al veel betekenen. En ook contact met andere jonge mantelzorgers zou helpend zijn, zodat je ervaringen kan delen en beseft dat je niet alleen bent.”

Sara: “Het helpt enorm om mensen om je heen te hebben die je echt begrijpen. Daarnaast zou proactieve ondersteuning, bijvoorbeeld vanuit een school of lokale organisaties, jonge mantelzorgers helpen om balans te vinden en niet overbelast te raken.”

Wat hebben jullie geleerd door mantelzorg?

Lilith: “Ik heb geleerd geduld te hebben, mijn broer te begrijpen en verantwoordelijkheid te dragen, maar ook dat zorg geven liefdevol kan zijn.”

Sara: “Mantelzorg heeft mij geleerd wat écht belangrijk is in het leven, hoe ik verantwoordelijkheden draag en hoe ik goed kan nadenken over de toekomst. Het heeft me ook doen beseffen dat zelfzorg essentieel is.”

Wat is jullie belangrijkste boodschap voor andere jonge mantelzorgers?

Lilith: “Het is normaal om zowel leuke als moeilijke momenten te ervaren. Zorg voor je dierbaren, maar vergeet jezelf niet.”

Sara: “Geniet van je leven ondanks de zorg. Haal energie uit de liefde die je geeft en ontvangt, en wees niet bang om hulp te vragen. Er is altijd een weg vooruit.”

Ondersteuning voor mantelzorgers

Ben je mantelzorger voor een naaste? Dan kan je vast wel wat emotionele en praktische ondersteuning gebruiken. Helan verlicht je zorgen met een brede waaier aan diensten.

>> Ontdek wat Helan voor jou kan doen