Nieuwe anonieme studie over depressies bij jongeren

Een depressie wordt nog (te) weinig als diagnose gesteld bij jongeren. Vaak omdat die leeftijdsgroep sowieso te maken heeft met stemmingswisselingen en prikkelbaarheid. Daardoor is het moeilijk om het aantal jongeren met een depressie juist in te schatten. Deze aantallen variëren dan ook van studie tot studie. Geschat wordt dat 4 tot 19% van de jongeren een depressie heeft. Onze studie nam de 12- tot 18-jarigen die lid zijn van Helan onder de loep. We keken naar de gegevens uit terugbetalingen door de verplichte verzekering van 2018, 2019 en 2020.

Hieruit blijkt dat onze leden van 12 tot 18 jaar weinig antidepressiva nemen. 1,1% van de jongeren uit onze studie neemt antidepressiva. Meisjes wel twee keer zoveel als jongens: 1,4% van de meisjes tegenover 0,7% van de jongens in 2020. Wel stijgt het gebruik naarmate ze ouder worden. Zo zien we dat in 2020 ongeveer 1 op de 200 12- tot 14-jarigen antidepressiva neemt. Terwijl dit ongeveer 1 op de 50 is bij de 17- tot 18-jarigen.

Gebruiksduur en voorschrijvers

De jongeren uit onze studie nemen antidepressiva voor een korte periode. 6 op de 10 (62.03%) van de 12- tot 18-jarigen gebruikten antidepressiva minder dan 6 maanden in 2020. 1 op de 4 tieners slikt zelfs gedurende minder dan 1 maand antidepressiva. De Wereldgezondheidsorganisatie raadt echter een gebruik van 6 tot 9 maanden aan. 
De meerderheid van de jongeren kreeg hun eerste voorschrift via de huisarts (45%) of psychiater (42%). Een kleiner deel kreeg antidepressiva voorgeschreven via de neuroloog (6,7%) of de kinderarts (2,6%).

Psychologische opvolging

3% van de 12- tot 18-jarigen doet een beroep op psychotherapie en begeleiding. We zien dat meer jongens psychotherapie volgen dan meisjes. De grootste groep bevindt zich in de leeftijdsgroep van 15- tot 16-jarigen. Van de groep die psychotherapie volgt, slikt 1 op 5 ook antidepressiva.

Als we naar de opnames in de psychiatrie kijken, blijkt dat 1 op de 5 jongeren die antidepressiva neemt minstens 1 dag in de psychiatrie werd opgenomen.

Aanbevelingen

Om depressies, angststoornissen en andere stoornissen bij jongeren aan te pakken, raden wij aan om eerst de preventie te versterken. Psycho-educatie moet deel uitmaken van een algemeen zorgproces. 12- tot 18-jarigen moeten meer informatie krijgen over preventie, geestelijke gezondheidsproblemen en de behandeling ervan. Verschillende studies pleiten dan ook voor cursussen over geestelijke gezondheid. In deze cursussen leren jongeren hoe ze een goede geestelijke gezondheid kunnen bewaken en bevorderen en raken zo vertrouwd met veel voorkomende psychische stoornissen en mogelijke behandelingen. Die cursussen helpen bovendien om de stigmatisering aan te pakken. Niet enkel voor jongeren zijn deze cursussen belangrijk. Ook hun ouders hebben baat bij betere informatie. Het is essentieel om de hele bevolking beter te informeren over geestelijke gezondheid. 

We benadrukken ook het belang van psychotherapie of begeleiding. Dat is de veiligste manier om depressies bij jongeren te behandelen alvorens naar antidepressiva te grijpen. Toch wordt hierop redelijk weinig beroep gedaan. Zo blijkt uit onze studie. Uiteraard bestaan er uitzonderingen waarbij een behandeling met geneesmiddelen onmiddellijk nodig is. 

Omdat we psychotherapie zo belangrijk vinden, hebben we stappen genomen voor een betere terugbetaling van eerstelijnspsychologische zorg. Zo komt Helan bijvoorbeeld tussen in de terugbetaling van psychologiesessies en kan je terecht bij de Helan Luisterlijn voor alle psychologische problemen.