Wat als je kon praten met je jongere zelf?
Stel dat je vandaag in gesprek kon gaan met je jongere of vroegere zelf. Die op dat moment diepe mentale pijn voelde. Wat zou je zeggen? Wat had je hoop kunnen geven? We vroegen het aan Jelle (29), die lang ernstige mentale problemen had. Via AI kreeg hij, onder begeleiding van een psycholoog, de kans om zijn 15-jarige zelf moed in te spreken. Die aangrijpende ontmoeting brachten we in beeld in de video die je hierboven ziet.
"Je komt hieruit. Ook al geloof je dat nu niet."
Dat zegt Jelle tegen zijn jongere zelf. Wie het mentaal lastig heeft, om wat voor reden dan ook, kan het gevoel krijgen vast te zitten in een donkere tunnel. Kan het ooit nog beter worden? Is dit voor altijd? Nochtans kan er weer licht komen, en bestaat er hulp en houvast. Dat je mentale pijn niet alleen hoeft te dragen, en dat hulp vragen oké is: dat willen wij bij Helan zichtbaar maken. Door mensen in gesprek te laten gaan met hun jongere zelf.
Therapie versus AI
Het idee is gebaseerd op een therapeutische techniek waarbij mensen met mentale pijn de opdracht krijgen om een brief te schrijven aan hun jongere of vroegere zelf. De inzichten die ze krijgen, hoe klein of groot ook, helpen hen om vol te houden.
Psycholoog Cedric Arijs: “Zaken van je ‘afschrijven’ kan helpen om jezelf te bevrijden van gedachten die in je hoofd blijven tollen en naar jezelf en je gedachten te kijken met wat meer afstand. Een brief schrijven aan je vroegere of jongere zelf helpt je ook om je verleden in een ander licht te zien. Terwijl je toen misschien dacht dat je zwak was, kan je bij het terugblikken inzien hoe hard je gestreden hebt en hoe dapper je eigenlijk wel was.”
We combineerden dit beproefde concept met nieuwe technologie en brachten Jelle zo 'echt' in contact met zijn jongere zelf. Het werd een aangrijpende ontmoeting. Jelle was bereid zijn ervaring te delen om zo anderen moed te geven.
Psychische gezondheid zichtbaar en bespreekbaar maken
Mentale gezondheid is een thema dat Helan, als ziekenfonds en welzijnsgroep, na aan het hart ligt. Eerder maakten we de mentale pijn van drie mensen zichtbaar via AI. Vandaag willen we een stapje verder gaan.
- Wie mentale pijn voelt, moedigen we aan om te praten over hun problemen en hulp te durven vragen, aan vrienden, familie, huisarts of psycholoog.
- We moedigen hun omgeving aan om hulp te bieden.
- We vragen de overheid om te blijven investeren in mentale gezondheidszorg voor wie het moeilijk heeft, én in preventie, om te voorkomen dat kleine problemen steeds groter worden .
Want mentale pijn hoef je niet alleen te trotseren. En het is helemaal oké om hulp in te roepen.
Wat vond Jelle zelf?
“Het gesprek met mijn jongere zelf was confronterend, maar ook mooi om te zien hoe ver ik gekomen ben. Als ik nu terugkijk, zie ik dat elk moeilijk moment me sterker heeft gemaakt. Jonge Jelle had niet veel geduld en nam moeilijk adviezen aan. Maar als hij me nu zou zien, zou hij hopelijk erkennen dat het goed komt."
"Hulp zoeken is geen snelle oplossing; het is een proces van groeien en reflecteren. Het belangrijkste is om mild te zijn voor jezelf en te onthouden dat er verschillende wegen naar herstel zijn. Je hoeft het niet alleen te doen, er zijn mensen om je heen die willen helpen."
"Ik ben trots op de persoon die ik vandaag geworden ben. Ik heb doelen in het leven, dingen die ik wil bereiken. Nu, 15 jaar later, weet ik dat alles goed komt en dat er wel degelijk een uitweg is.”
Durf hulp te vragen
Wat is wat in de mentale gezondheidszorg? Bekijk het woordenboek met termen.
Zoek jij hulp?
Gaat het niet goed met je en heb je het gevoel dat je hulp nodig hebt? Of maak je je zorgen om iemand in je omgeving?
- Van eerstelijns psycholoog, tot meer specifieke hulp. Ontdek welke hulp bij jou past.
- Wie met vragen zit over zelfdoding kan terecht op de Zelfmoordlijn, op het gratis nummer 1813, of op zelfmoord1813.be.
- Nood aan een gesprek? Dan kan je 24/7 terecht bij Tele-Onthaal op het nummer 106. Je kan ook chatten via tele-onthaal.be.
- Jongeren kunnen terecht bij Awel op telefoonnummer 102, of via chat op awel.be.
Hoe kan je helpen?
Wil je iets doen voor iemand met een psychische kwetsbaarheid in jouw omgeving?
.png/.2024-06-06-11-08-41)
Helan helpt
Als welzijnsgroep willen we het bredere maatschappelijk debat over mentale gezondheid levendig houden, én wegen op het beleid rond mentale gezondheidszorg. Zo voorkomen we samen dat mentale problemen uitzichtloos worden, en kan wie het moeilijk heeft, zich echt gedragen voelen als dat even nodig is. Maar we zijn er ook heel concreet voor jou:
Helan-voordelen voor jouw mentale gezondheid
Mentale pijn is echt
En daarom besteden we bij Helan al langer dan vandaag extra aandacht aan psychische gezondheid, zowel preventief als curatief.
Terugbetaling psychotherapie
Er bestaat een wettelijke terugbetaling voor psychotherapie bij een geconventioneerd psycholoog. Bekijk hier de details.
Extra Helan-voordeel voor psychotherapie
Helan biedt een extra terugbetaling voor wie geen recht heeft op de wettelijke terugbetaling.
Online psychologische zorg via BloomUp
BloomUp brengt je snel in contact met een erkende psycholoog. Binnen de 2 dagen kan je terecht voor een gratis kennismakingsgesprek (15 minuten). Nadien plan je samen de vervolgconsultaties in.
Blijven inzetten op mentale gezondheidszorg
De Onafhankelijke Ziekenfondsen, waar Helan deel van uitmaakt, pleiten voor een holistische beleidsvisie, waarbij geestelijke gezondheid een vanzelfsprekend deel is van gezondheid in het algemeen. Binnen hervormingen en beleidsmaatregelen vragen we specifieke aandacht voor de geestelijke gezondheidszorg. We vragen dat de overheid blijft inzetten op bespreekbaarheid en preventie van mentale gezondheidsproblemen, en op een nog betere toegankelijkheid van geestelijke gezondheidszorg.
We zijn dankbaar voor de extra investeringen die de overheid sinds 2021 deed in eerstelijns psychologische zorg. In 2025 ging het om meer dan 250 miljoen euro. Ook voor kinderen en jongeren met eetstoornissen kwamen extra investeringen.
Toch blijft er nood aan een nog bredere toegang tot geconventioneerde psychologen, zodat wachttijden tot een minimum beperkt kunnen blijven. We pleiten voor extra aandacht voor specifieke doelgroepen, waaronder op korte termijn de ouderen.
Onderzoek wijst uit dat psychotherapie een sneller herstel bevordert en ook kan helpen bij het voorkomen van herval. Dit kan ook een verschil maken om het hoge gebruik van medicatie voor psychische klachten in België te helpen verlagen.
Hoewel niet alle vormen van psychologische hulpverlening momenteel terugbetaald worden, kunnen Helan-klanten in bepaalde gevallen een extra tegemoetkoming krijgen via hun Helan-voordeel. Zo kunnen ze rekenen op een ruimer kwalitatief aanbod van erkende niet-geconventioneerde psychologen, orthopedagogen, psychotherapeuten en seksuologen.
De geestelijke gezondheidszorg blijft ook kampen met een aantal pijnpunten. De zorg is versnipperd tussen de federale overheid en de deelstaten, bepaalde zorgnoden worden nog steeds niet of onvoldoende gedekt, en het ontbreekt vaak nog aan continuïteit wanneer mensen moeten schakelen tussen verschillende zorgvormen.
Het is belangrijk dat mensen vlot hun weg kunnen vinden in het landschap van de geestelijke gezondheidszorg. Dit vraagt om een heldere en transparante communicatie over het zorgaanbod, aangevuld met voldoende zorg op maat, dicht bij de patiënt. Het is dus nodig om verder te blijven investeren in de geestelijke gezondheidszorg.
Wanneer mensen schakelen tussen verschillende hulpverleners en zorgomgevingen (bv. ziekenhuis, psycholoog, huisarts, Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, …) is het belangrijk dat die overdracht naadloos verloopt, zonder dat er gaten in de zorg ontstaan. Niet alleen een beperkte wachttijd, maar ook een correcte en vlotte overdracht van informatie is hierbij cruciaal. Bovendien is het belangrijk dat de patiënt zelf, en eventuele mantelzorgers, goed geïnformeerd blijven op elk moment.
Specifieke aandacht is bovendien nodig voor jongeren die de overgang maken van de jeugd- naar de volwassenenzorg.
Uit een recente studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen blijkt dat het aantal klanten dat uitvalt wegens geestelijke gezondheidsproblemen jaar na jaar toeneemt. Vooral bij burn-out is de stijging opvallend: tussen 2018 en 2024 is het aantal gevallen bijna verdubbeld. Ook depressie kent een stijging van 16% in dezelfde periode. Samen zijn burn-out en depressie in 2024 verantwoordelijk voor meer dan één op vijf van de nieuwe gevallen van arbeidsongeschiktheid bij de klanten van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.
Ook bij langdurige arbeidsongeschiktheid (langer dan één jaar) zien we een gelijkaardige stijging. Volgens cijfers van het RIZIV was er tussen 2018 en 2023 een toename van 44% voor wat betreft depressie en burn-out. (1) Op 31 december 2023 was 37,57% van alle mensen in invaliditeit arbeidsongeschikt door een psychische stoornis. Bij een kwart van alle mensen in invaliditeit was burn-out of depressie de oorzaak.
Vrouwen vertegenwoordigen meer dan twee derde van de mensen in invaliditeit door depressie of burn-out. Bij jongeren tot 30 jaar, vrouwen en zelfstandigen zien we de sterkste toename van invaliditeit als gevolg van depressie of burn-out. (2)
(1) Onafhankelijke Ziekenfondsen. (2025). Nieuwe gevallen van arbeidsongeschiktheid 2018–2024.
(2) Arbeidsongeschiktheid in 2023: Hoeveel mensen in invaliditeit door depressie of burn-out? Hoeveel kost dat aan uitkeringen? | RIZIV
De cijfers uit deze onderzoeken zeggen alleen iets over de arbeidsongeschiktheid door geestelijke gezondheidsproblemen. Maar dat is natuurlijk alleen het topje van de ijsberg. De problematiek is nog veel ruimer dan dat. Er zijn dus sowieso meer middelen nodig voor preventie en mentale gezondheidsgeletterdheid, of 'health literacy'. Mensen moeten handvaten krijgen om hun veerkracht te versterken , klachten tijdig te herkennen, en snel hulp te zoeken. Zo kunnen we ernstige en langdurige psychische aandoeningen helpen voorkomen. Er is primaire preventie nodig, dat wil zeggen: voorkomen dat mensen mentale gezondheidsproblemen krijgen. Maar ook secundaire en tertiaire preventie is belangrijk, namelijk voorkomen dat klachten terugkeren, of nog erger worden. Voor elke doelgroep is een aanbod en aanpak nodig.
Mentale gezondheid bespreekbaar maken is van groot belang. Het helpt om het taboe rond mentale gezondheidsproblemen te doorbreken en moedigt mensen aan om sneller hulp te durven vragen. Veel aandacht gaat op dit moment – terecht – naar jongeren. Maar naast een blijvende inzet voor die doelgroep, geloven wij dat dezelfde inspanningen er ook moeten zijn voor andere groepen in de samenleving, zoals bijvoorbeeld ouderen.
De vermelde voordelen en diensten voor ziekenfondsklanten zijn enkel geldig voor klanten van Helan Onafhankelijk ziekenfonds die in orde zijn met de bijdragen aanvullende diensten. Info en voorwaarden op www.helan.be/voordelen. Helan Onafhankelijk ziekenfonds, Boomsesteenweg 5, 2610 Wilrijk, 0411.696.011, RPR Antwerpen, www.helan.be.