Alles wat je moet weten over tekenbeten

Laten we beginnen bij het begin: teken zijn eigenlijk parasieten. Ze blijven in leven door zich bij ‘gastheren’, zoals dieren en mensen, vast te zetten op de huid en zich te voeden met bloed. Pas als ze helemaal gevuld en voldaan zijn, laten ze los.

Teken leven overal: in het park, in de tuin, in de duinen, in het bos, ...  Ze houden zich doorgaans op tussen vochtige bladeren en in hoog, schaduwrijk gras. Teken zijn er het hele jaar, maar worden extra actief tussen maart en oktober.

Tip: controleer jezelf altijd goed nadat je in hoog gras, struikgewas of heide bent geweest. Een teek houdt van warme, en dus niet goed zichtbare plekjes, zoals knieholtes, liezen, bilspleet, haarlijn, navel en oksels.

Hoe herken je een tekenbeet?

Een tekenbeet is alvast pijnloos, omdat een teek samen met zijn speeksel ook verdovings- en antistollingsstoffen uitscheidt. Je voelt een teek dus niet bijten. Hoe kun je dan een beet opmerken? Een teek die zich nog niet heeft volgezogen, lijkt vooral op een donker puntje, zoals een sproetje of moedervlekje. 

De teek geeft echter een beetje mee en is dus kantelbaar. Een volgezogen teek is groter, eerder bolvormig, en duidelijker te herkennen. Wanneer de teek niet langer vastzit in de huid, is een tekenbeet niet meer te onderscheiden van pakweg een muggenbeet. Er is dan trouwens ook sprake van een rood, jeukend bultje.

Meer weten over insectenbeten? Download ons handig e-book over insectenbeten.

Teek gespot op je lichaam? Zo pak je het aan!

Als je een teek opmerkt die vastgehecht zit in je huid, moet je hem zo snel mogelijk veilig verwijderen. Weet dat elke manipulatie de teek kan doen ‘braken’, wat het risico op besmetting verhoogt.

• Bij de apotheker kan je speciale tekentangetjes kopen waarmee je teken makkelijk kunt verwijderen. Als Helan-klant koop je zo'n tekentang met korting bij de Helan Zorgwinkel. Geen tangetje bij de hand? Maak dan eventueel een lus met een dun draadje of vraag aan iemand met scherpe nagels om de teek in één keer weg te halen door langs je huid te schrapen.
   
• Het is niet erg als een stukje van de teek blijft vastzitten in je huid. Dit kan wel een (kleine) infectie veroorzaken. Verzorg het wondje dus netjes: maak proper met water en zeep, en ontsmet vervolgens met een ontsmettingsmiddel.
   
• Je kunt een dokter raadplegen om de restjes van de teek te verwijderen. Maar je huid zal zich ook vanzelf herstellen. Vraag bij twijfel gerust raad aan je huisarts of apotheker.

Waakzaam blijven voor de ziekte van Lyme

Een teek kan verschillende bacteriën of virussen in zijn lichaam hebben. Als een teek je bijt, kan zo'n virus of bacterie in je lichaam terechtkomen via het speeksel van de teek.
Niet alle teken kunnen je ziek maken! Bovendien zal je lichaam vaak voorkomen dat je ziek wordt, omdat het antistoffen zal aanmaken tegen de vreemde virussen of bacteriën.

• De meest voorkomende ziekte is de ziekte van Lyme, veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi.
   
• Word je besmet met het tekenencefalitis-virus? Dan kan je een hersen(vlies)ontsteking krijgen na een tekenbeet. Deze ziekte noemen we TBE. TBE komt nog niet voor in België, maar wel al in buurlanden zoals Duitsland. Voor TBE kan je je laten vaccineren. Dus bespreek zeker eerst je plannen even bij je huisarts of check de website van het instituut voor tropische geneeskunde ( ITG). 

Er bestaat ook een anti-tekenspray die je tot 6 uur lang beschermt tegen teken, ook geschikt voor kinderen vanaf 3 maanden. 

Hoe behandel je de ziekte van Lyme? 

Krijg je een ring of griepachtige symptomen na een tekenbeet? Ga dan zeker langs bij je huisarts én meld de tekenbeet.

Zonder een behandeling met antibiotica blijft de bacterie in je lichaam. Dan kan je maanden, tot zelfs jaren later, klachten krijgen (meestal bij gewrichten of zenuwen). Let wel, een behandeling blijft mogelijk, maar die kan dan wel langer duren.

Laat je sowieso niet zomaar behandelen zonder correcte diagnose. De kans is erg klein dat je de ziekte doormaakt zonder dat je dat duidelijk opmerkt. Als de ziekte van Lyme tijdig vastgesteld, en correct behandeld wordt, genees je meestal snel en is er zelden een effect op je verdere leven. 

Vragenlijst, meldpunt én handige app.

Tegenwoordig weten we dat er nog meer besmettingsmogelijkheden (bv. via stekende insecten, seksueel overdraagbaar …) zijn voor de ziekte van Lyme. Heb je twijfels of onduidelijke klachten? Neem dan beslist contact op met je huisarts. Het is alvast een goed idee om deze vragenlijst (opgesteld door Dr. Richard Horowitz, arts gespecialiseerd in Lyme-herstel) in te vullen en mee te nemen.

Via TekenNet kun je ook je tekenbeet melden. Op die manier krijgt het burger-wetenschapsplatform meer inzicht en informatie over onder meer: het aantal personen dat een tekenbeet oploopt, plaatsen in België waar teken het meest voorkomen en hoeveel personen een arts raadplegen na een beet. 

Trouwens, tegenwoordig kun je een tekenbeet ook makkelijk melden via de app van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV). Zo kan het WIV de risicogebieden duidelijk in kaart brengen om zo de ziekte van Lyme beter te controleren. De app gebruiken is kinderspel: je geeft op de kaart aan waar je bent gebeten en daarna beantwoord je nog enkele korte vraagjes over de precieze omstandigheden.

Download de app hier voor Android

Download de app hier voor IOS

Alles over insectenbeten in één makkelijke gids.

Meer weten over de verschillende insectenbeten die je kunt oplopen? Download ons e-book en ontdek onder meer hoe je beten kunt verzorgen én voorkomen … Altijd nuttig!