Bijten, dat doet pijn

Waarom bijten kinderen? 

Marthe: “Dit kan verschillende redenen hebben. Het is belangrijk om te kijken naar het kind in de situatie. Is er gebrek aan verbale mogelijkheden, frustratie of onmacht? Misschien is het uit nieuwsgierigheid of een uiting van liefde (volwassenen geven elkaar toch ook een kus)? Komen er tanden door of zijn er overweldigende emoties die meespelen? Dit kunnen redenen zijn waarom je kind op een bepaald moment begint te bijten.”

Bijten ze dan opzettelijk? 

Marthe: “Bijtgedrag komt heel vaak voor bij peuters (en soms bij kleuters). Het is een deel van de ontwikkeling, een overgangsfase. Ze hebben de taal nog niet om alles wat ze denken en voelen te kunnen uiten.

Daarnaast hebben kinderen hun impulsen nog niet onder controle en dan zorgt bijten voor een snelle reactie. Ze bijten niet om de ander bewust pijn te doen. Ze snappen niet dat ze andere kinderen pijn doen wanneer ze bijten. Alleen ervaren wij dit problematisch omdat de gevolgen ervan groot zijn. Dit vinden we heftig.”

Hoe reageer je dan? 

Marthe: “Probeer rustig te blijven. Begrens het gedrag, interpreteer het en bied een alternatief aan. Wanneer er is gebeten ontferm je dan over het gebeten kind, verzorgen en troosten.

Geef aan het kind dat heeft gebeten de woorden: “Ik zie dat je boos/verdrietig bent maar je mag niet bijten in de arm, dat doet pijn.” Of “Ik zie dat het knettert in jouw hoofd, jouw lichaam. Dat is lastig. Gaan we even naar buiten?”

Zo reageer je beter niet:

• terugbijten
• boos worden
• negeren
• vernederen
• schuldige aanduiden

Soms moet eerst de emotie er zijn, om dan aan te geven dat bijten niet kan.  
Probeer te achterhalen waarom het kind bijt. Is er verveling of net teveel speelgoed? Bijten kinderen om contact te zoeken, dan waak je hierover: kusje geven is zonder tanden. 

Leer kinderen vaardigheden zoals ‘stop’ zeggen, maak andere kinderen hier attent op: er is stop gezegd, dan moet je dit ook respecteren.  

Geef iets anders om op te bijten, hou toezicht om het bijten te voorkomen. Blijf het kind echter liefdevol benaderen terwijl je een grens stelt want het gedrag keur je niet goed. 

Plak geen label: bijter 

Marthe: "Onbewust geven we kinderen heel snel een label. Van zodra het label plakt gaat hij/zij zich hier meer naar gedragen. Waarom zou je stoppen met bijten als ze jou toch aanspreken met: ‘den bijter’? Blijf daarom consequent spreken over een kind dat bijt en kijk goed naar de situaties waarin het kind bijt. Zo krijg je zicht op vaardigheden die het kind nog mist."

Heb je tips voor ouders? 

Marthe: “Zoals eerder vermeld bestaat er geen magisch toverwoord om bijtgedrag te laten ophouden. Oefen samen de emoties, dit kan altijd zoals bv: via een boekje of verschillende emoties op een blaadje afgaan en oefenen. 

Begrens het gedrag en geef je kind ruimte en vrijheid om boos of droevig te zijn. Emoties oefenen kan ook op een simpele manier zoals ik laatst in Hoelahoep (een kinderdagverblijf) observeerde.

Flávia (kindbegeleider) zat bij twee kindjes en ze was bezig met een ballon, tot ze in het zicht van de kinderen begon te tekenen op de ballon. Langs de ene kant zette ze een droevig mannetje en langs de andere kant een blij mannetje.

Tijdens het tekenen en tonen van het droevige mannetje toonde ze zelf ook een droevig gezicht maar wanneer het blije mannetje kwam toonde ze een blij gezicht. Kinderen en ikzelf vonden het geweldig en ik betrapte mezelf erop dat ik mee begon te lachen met de lachende ballon!”