Je browser is niet ondersteund door onze website, gelieve een upgrade te doen van de huidige versie van je browser.
Julie Denis
Psycholoog bij Helan Luisterlijn
Perfectionisme is een woord dat erg vaak gebruikt wordt. Misschien gebruik je het zelf ook wel. Voor jezelf of om een ander te beschrijven. Maar wat is perfectionisme nu eigenlijk? En kan je er iets aan doen? We vroegen het aan Julie Denis, psycholoog bij Helan Luisterlijn.
Perfectionisme is de wens of drang om alles zeer goed uit te voeren en het allerbeste resultaat neer te zetten, tot het (bijna) perfect is.
Als we deze definitie van wat dichterbij bekijken, zien we twee belangrijke elementen:
Als je deze twee stukjes bij elkaar neemt, krijg je al snel een moeilijke combo! Wanneer stopt het? Waar is de grens?
Volgens sommigen bestaan er verschillende soorten perfectionisme en zou er een onderscheid bestaan tussen gezond en ongezond perfectionisme, waarbij bovenstaande definitie ongezond perfectionisme zou zijn.
Bij gezond perfectionisme zou je je best doen, maar zou je tevreden kunnen zijn met het resultaat en zou je het niet erg vinden als je een fout maakt. (Een ander onderscheid die soms gemaakt wordt is positief-negatief perfectionisme of aangepast niet-aangepast perfectionisme.)
Ik vind dit echter een gevaarlijk gegeven om ook dan te spreken over “perfectionisme”. Als je het oké vindt dat het resultaat niet perfect is, dan hebben we het niet meer over perfectionisme. Wel over ijverig, minutieus, gedreven of andere adjectieven. Maar niet over perfectionisme.
Wat wel interessant is, is om perfectionisme op een lijn met veel gradaties te zetten. Het is niet zo dat je wel of niet perfectionist bent. Op die lijn heb je enerzijds in het ene extreme onverschilligheid, nonchalant en ‘je-m’en-foutisme’ en anderzijds, in het andere extreme, heb je perfectionisme.
Bij perfectionisme zit je dan helemaal in één uiteinde enerzijds (“perfect” willen uitvoeren), en kan je niet anders functioneren (de drang waardoor je niet kan loslaten). Als we de definitie dus volgen, als je kan kiezen om iets perfect te willen uitvoeren, maar ook anders kan functioneren, spreken we niet over perfectionisme.
Sommige studies tonen aan dat een aantal persoonlijkheidstrekken, zoals perfectionisme, erfelijk zou zijn. Daarnaast is je opvoeding en wat je van thuis uit meekrijgt uiteraard ook een belangrijke factor.
Veel perfectionisten worden opgevoed door ouders met hoge eisen en verwachtingen. Op een directe of subtielere manier, geef je als ouder jouw wereldvisie en gedrag door aan je kinderen. Ook in onze samenleving en cultuur worden fouten en tegenslagen als negatief ervaren. Dit geeft de onbewuste boodschap dat het perfect moet zijn, anders is het niet goed genoeg.
Veel kinderen die in deze omgeving, zowel thuis als in onze samenleving, opgroeien, hebben het gevoel dat ze niet meer geliefd zullen zijn door hun ouders als ze niet aan de verwachtingen kunnen voldoen. Is jouw kind perfectionistisch? Lees hier tips om er als ouder mee om te gaan.
Ook bij volwassenen zien we dat perfectionisten altijd op zoek zijn naar bevestiging van buitenaf. Dit is soms wat we “people pleasers” noemen.
Perfectionisme is vaak een manier of strategie om met een gebrek aan zelfvertrouwen en/of eigenwaarde om te gaan.
Dit zijn strategieën die het systeem op lang termijn in stand houden: je zoekt buitenaf bevestiging dat jij goed genoeg bent of wat je doet goed genoeg is. Dat doe je door de perfectie op te zoeken. Aangezien dit nooit kan, krijg je nooit echt die bevestiging. Waardoor je weer het gevoel hebt dat het niet goed genoeg is, waardoor je zelfvertrouwen weer aangetast is.
We zouden ons hier de vraag kunnen stellen of het het gebrek aan zelfvertrouwen is die perfectionisme veroorzaakt of perfectionisme (en het perfecte dat nooit mogelijk is) die een gebrek aan zelfvertrouwen teweegbrengt. Waarschijnlijk is het wat van beiden. Een ding is zeker: het wordt een vicieuze cirkel die geen oplossing biedt op lang termijn.
Als perfectionist leg je jezelf veel druk op. Dit kan leiden tot verschillende problemen op termijn:
Ben jij een perfectionist? Dan kamp je meer dan gemiddeld met angst, depressie, stress en burn-out, en dit omdat je nooit echt tevreden bent over jezelf.
Ook op jouw omgeving en relaties kan er een impact zijn. Perfectionisten kunnen geen genoegen nemen als iets minder goed is. In privé- en werkcontext, kan dit zorgen voor spanningen in de relaties. De druk die je als perfectionist jezelf oplegt, leg je vaak ook op anderen om die ‘perfecte’ resultaten te bekomen.
Als we opnieuw vertrekken van onze lijn met gradaties, is het idee om hier wat speling te brengen en niet geblokkeerd te blijven in het ene extreme. Dit betekent niet dat je als perfectionist ineens nonchalant en onverschillig gaat worden.
Het is belangrijk om dit even te benadrukken, omdat perfectionisten vaak tegenstrijdige gevoelens hebben t.o.v. hun perfectionisme: ze beseffen enerzijds dat de druk die ze zichzelf opleggen niet houdbaar is op termijn, en toch willen ze anderzijds het minutieuze en de dingen goed doen behouden.
Nogmaals, het gaat hier niet om zwart-wit, wel of niet perfectionist. Het gaat wel om nuances en wat speling brengen op het continuüm.
Enkele tips die je helpen om je perfectionisme aan te pakken:
'Stel je niet aan’, ‘doe wat meer je best, ‘hoe zie jij er eigenlijk uit’… Ben jij soms wat hard voor jezelf?
Deel dit artikel
Verder lezen
Eindelijk vakantie… Een tijd waarin niets moet en veel mag. We gaan allemaal graag op zoek naar dat speciale ‘vakantiegevoel’. Maar wat als je je plannen moet bijsturen? Of wat als je een beetje bang geworden bent om te reizen?
Het begint met een verkoudheid, een lichte hoest, een loopneus, een beetje koorts en kan fatale gevolgen hebben. Kinkhoest is een lelijk beestje dat ernstige gevolgen kan veroorzaken bij de allerkleinsten.
In de zomer zweet je wat af. Gezond denkt de één, vies denkt de ander. Onze perceptie over zweten – of de gevolgen daarvan – verschilt sterk van persoon tot persoon. Maar waar komt al dat zweet eigenlijk vandaag? We helderen het voor je op!
Genoeg van die saaie sandwich met kaas of salami? Jaloers op de frisse, kleurrijke, goed gevulde brooddoos van je buur? Tijd om jouw lunch te verrijken met gezonde(re) kost. Maar hoe zorg je nu precies voor een brooddoos die tegelijk gezond en lekker is? Onderstaande tips & inspiratie helpen je alvast op weg.