Hoe (h)erken je een burn-out bij jezelf?

Wat is een burn-out?

Het woord zegt het al: burn-out betekent ‘opgebrand’. Wie langdurig aan stress en spanning wordt blootgesteld, kan lichamelijk en geestelijk uitgeput raken. Klachten als slapeloosheid, prikkelbaarheid, hartkloppingen, concentratieverlies, somberheid en maagpijn steken dan de kop op. Wordt de overbelasting zo groot dat rust alleen niet meer helpt, dan is er sprake van een burn-out. Vanaf dan voelen mensen zich uitgeblust en voortdurend moe. Kortom: het vuur is uit.

>>> Is het stress of is het een burn-out?

Symptomen van een burn-out

De meest gekende symptomen zijn:

• Terugkerende hoofdpijn
• Kort lontje en dus prikkelbaar
• Extreme vermoeidheid
• Watten in je hoofd
• Piekergedrag

Maar er zijn nog heel wat andere symptomen waar je misschien niet meteen aan denkt

Stel jezelf grenzen

Je kan jezelf aanleren om het volledige zenuwstelsel te ontspannen en dat is nodig omdat overmatige stress kan zorgen voor een enorme druk in je hoofd die zich dan langzaam laat indalen naar je fysieke gezondheid.

Het kan beginnen met een slap gevoel, alsof je een griepje voelt opkomen. Zware benen, veel heel veel vermoeidheid en een bepaalde druk in je hoofd. Alsof er met momenten ‘watten’ in je hoofd zitten. Je slaap gaat gestaag achteruit en je piekergedrag sterkt aan. Concentratie begint af te zwakken en bij bepaalde gesprekken kan je de draad even kwijt zijn. 

Het is dan belangrijk dat je grenzen gaat stellen om jezelf en jouw mentaal welzijn te beschermen. Dus daarin is een keer ‘nee’ zeggen heel belangrijk. En dat vinden wij zo ontzettend moeilijk! We willen vanuit onze kinderjaren vaak alles goed doen en dus ook graag ‘pleasen’.

De perfectionisten onder ons gaan dan ontzettend ‘aan’, want ze hebben het idee dat ze alles nog beter moeten doen en ook altijd klaar moeten staan voor iedereen. Dit noemen we ook wel eens het ‘nooit genoeg scenario’. 

Het is dus echt belangrijk om jezelf goed te kennen voordat je een burn-out kan herkennen. Geef jezelf de ruimte en de aandacht om dit te ontdekken. Wanneer je een van de onderstaande klachten meermaals voelt terugkomen, is het essentieel om naar je huisarts te gaan en de onderstaande tips ter harte te nemen.

Let wel, heb je enkele van deze klachten, dan kan het wel van voorbijgaande aard zijn en hoef je echt niet meteen naar je huisarts te rennen. Blijf wel werken met de tips om aan zelfzorg te doen, zodat je de verantwoordelijkheid voor jezelf en jouw gezondheid serieus neemt. Er is namelijk maar één ‘jou’ in deze hele wereld. Dus wees mild voor die ene ‘jou’. 

Enkele tips om een burn-out te voorkomen

• Geniet van het leven, ook tijdens het werken. Het hoeft niet altijd hard te gaan. Ook op je werk, of dit nu thuis, op kantoor, in een winkel of in het onderwijs is, mag je af en toe eens uitblazen. Maak bijvoorbeeld een wandeling wanneer het een zonnige dag is, ook al moet je die ene deadline halen.
• Wacht niet met je zorgen tot morgen. Als je voelt dat het je te veel wordt zijn er twee stappen die je moet ondernemen: 1. het toegeven aan jezelf , 2. erover praten met anderen voor het te laat is.
• Beweeg! Sporten brengt endorfine in je lichaam vrij en deze stofjes zorgen ervoor dat je je gelukkig voelt. Trek dus je (loop)schoenen aan na die hele dag achter de computer en breng de stofjes aan het dansen! Forceer je niet om te sporten. Traag bewegen, is ook bewegen. Als je echt oververmoeid bent, dan is er een schitterende manier om nog meer goede stofjes vrij te maken zoals oxytocine, de bekende liefdesdrug en nog gezond ook. Lekker knuffelen dus!
• Het stressdagboek is eigenlijk een manier om uit te vinden wat jou stress geeft op de werkvloer. De bedoeling is eigenlijk dat je alle activiteiten van de dag opschrijft. Aan elke activiteit geef je een stressscore. Hoeveel stress heeft die activiteit me bezorgd? Je kiest zelf  hoe je het indeelt. Van 1 (lichte stress) tot 5 (hevige stress) of een andere manier. Elk kleinste detail schrijf je op: een tussenstop in het kleine kamertje tot een liedje waar je op hebt gedanst.
• Durf nee te zeggen. Ja zeggen op alles lijkt een leuke uitdaging, maar is gewoon onhaalbaar en niet nodig. Het is best oké een opdracht af te wijzen of aan een collega door te geven omdat je het zelf te druk hebt.
• Hou van jezelf. No matter what. Ook al laat je een steek vallen, heb je ruzie op het werk, klikt het niet met je baas, krijg je iets niet rond, lukt een bepaalde opdracht niet. Leer jezelf graag zien.
• Surf naar de www.pobos.be meetschaal: deze geeft een vertrouwelijke indicatie over je mentale veerkracht

Herstellen van een burn-out

Om van een burn-out te herstellen, moet die persoon bewust met zijn energiereserves aan de slag. Belangrijk daarbij is het psychologische aspect. Achterhalen waarom de reserves op zijn en hoe het in de toekomst anders kan, nodigt uit tot zelfreflectie. Eventuele hulp van een arts of psycholoog kan daarbij helpen.

1. Energie aanvullen

In de eerste fase gaat het vooral om aanvaarden. Wie beseft dat hij een burn-out heeft, kan dat wat hem zo uitput loslaten en de broodnodige rust inlassen. Naast ontspanning ligt de focus op 3 basisbehoeften die goed moeten ingevuld worden. Een gezond slaappatroon, voldoende bewegen en gezond eten. Regelmaat is daarbij het sleutelwoord.

2. Energie op peil houden

In deze fase worden de oorzaken van de burn-out onder de loep genomen. Wat veroorzaakt de spanningen? Soms is dat een goede eigenschap, zoals veel verantwoordelijkheidszin. Of misschien botsen iemands waarden met de cultuur van het bedrijf waar hij werkt. Door de bron van het probleem op te sporen, kan er gekeken worden naar hoe het in de toekomst anders kan.

3. Energie opbouwen

Vanaf deze fase kunnen de bedachte oplossingen – stap voor stap – worden uitgevoerd. Het beste is om te beginnen met kleine eenvoudige dingen, om nadien het gewone dagelijkse leven vlotter terug op te kunnen nemen. Verandering speelt nu een grote rol. Grenzen stellen en eventuele valkuilen herkennen kunnen voorkomen dat iemand opnieuw een burn-out krijgt.

Welke hulp kan je zoeken?

• Praat met je huisarts: die is er niet enkel voor je fysieke gezondheid maar ook als eerste vertrouwenspersoon. Je huisarts biedt een luisterend oor en helpt je.
• Zoek een erkende psycholoog via BloomUp. Of bekijk welke andere hulplijnen er bestaan.
• Ga naar lezingen over het topic en zoek gelijkgestemde zielen om in vertrouwen en veiligheid jouw verhaal te doen