Polymedicatie bij ouderen

Enkele cijfers

• 4 op de 10 mensen ouder dan 75 gebruiken minstens 5 geneesmiddelen per dag op lange termijn.

• Bij 2 op de 5 schrijven ten minste 3 verschillende artsen geneesmiddelen voor.

• Bij 1 op de 5 zijn er minstens 4 artsen betrokken bij één of meer behandelingen.

Wat is polymedicatie en waarom is het gevaarlijk?

Polymedicatie, of polyfarmacie, is het langdurig gebruik van vijf of meer geneesmiddelen per dag. Zo’n intensief gebruik van medicatie kan tot gezondheidsproblemen leiden, vooral bij ouderen. Denk aan meer valpartijen, minder goed kunnen functioneren in het dagelijks leven, een cognitieve achteruitgang, spijsverteringsstoornissen, urine-incontinentie, meer ziekenhuisopnames en zelfs sterfte.

Wat zijn de risico’s?

• De mogelijke bijwerkingen van de verschillende geneesmiddelen zorgen voor problemen, bovenop de symptomen van de aandoeningen. Vooral ouderen zijn door een verminderde werking van de nieren extra gevoelig voor bijwerkingen.

• Sommige geneesmiddelen versterken of vernietigen elkaar in hun werking als ze samen worden gebruikt. Dat vergroot niet alleen het risico op bijwerkingen, maar neemt ook het nut van bepaalde medicatie weg. 

• De vorm, dosis of termijn van een geneesmiddel kan ongeschikt zijn voor een patiënt. Denk aan ouderen die druppels verkeerd tellen, of grote tabletten bij mensen met slikproblemen. De behandeling houdt dan meer risico’s dan voordelen in.

Bespreek je medicijngebruik minstens 1 keer per jaar met je huisarts. Dit is zeker belangrijk indien je geneesmiddelen neemt die door verschillende dokters werden voorgeschreven. Luister ten slotte ook goed naar je lichaam. Denk je dat jouw medicijnen bijwerkingen veroorzaken? Vertel dit dan aan je arts.

Wanneer je door de bomen het bos niet meer ziet

Het kan moeilijk zijn om een overzicht te bewaren over al die verschillende soorten medicatie. Merk je dat je moeite hebt om te onthouden welke geneesmiddelen je elke dag moet innemen? Dat je de verpakkingen en soorten pilletjes moeilijk uit elkaar kan houden? Ook hier kunnen je arts of apotheker je bij helpen:

• Ze kunnen een kalender voor je opmaken van de geneesmiddelen die je dagelijks moet innemen.
• De apotheker kan je medicijnen altijd in dezelfde verpakking stoppen zodat ze herkenbaar blijven.
• Je kan zelf een pillendoos gebruiken met een weekindeling, of een zogenaamd “medicijnalarm”. Dit geeft een melding wanneer je bepaalde medicatie moet innemen.

Vind je dat je té veel medicatie moet innemen of heb je moeite met het slikken van bepaalde pillen? Aarzel niet om ook zulke zaken met je huisarts te bespreken.

Hoe polymedicatie voorkomen?

Gelukkig bestaan er hulpmiddelen die artsen ondersteunen in de behandeling, zoals het globaal medisch dossier (GMD). Dit laat artsen toe om onder meer het geneesmiddelengebruik van een patiënt met elkaar te delen. Bijna 85% van de ouderen die minstens 5 geneesmiddelen langdurig gebruiken, beschikt over zo’n dossier. 

Ook apothekers kunnen onderling informatie delen, aan de hand van het gedeeld farmaceutisch dossier. ¨Patiënten kunnen ook voor een huisapotheker kiezen om hun geneesmiddelengebruik op te volgen. Maar slechts 30% van de bestudeerde 75-plussers maakte hier gebruik van. 

Een meer uitgebreide digitale informatiedeling tussen artsen en apothekers zal het geneesmiddelengebruik optimaliseren. De patiënt moet ook actief betrokken worden, zodat hij of zij begrijpt wat het doel is van de behandeling en waarom geneesmiddelen worden stopgezet.

Vragen over polymedicatie?

In veel gevallen veroorzaakt polymedicatie helemaal geen problemen. Heb je echter toch vragen over jouw medicatiegebruik of wil je meer gerustheid bij het gebruik van verschillende geneesmiddelen tegelijk? Dan staat je huisarts altijd voor je klaar met advies. Deze 7 vragen helpen je alvast op weg om het gesprek aan te gaan.