Hype je mee? Zijn deze voedingstrends echt zo gewedig?

Zie jij de bomen nog door het (voedsel)bos? Of ben je er eigenlijk gewoon helemaal klaar mee? Laten we even inzoomen op wat werkelijk bewezen is en wat daarentegen flauwekul is. We gaan dieper in op het glutenvrij dieet, het paleodieet, periodiek vasten, intuïtief eten, het detoxdieet en superfoods. 

Glutenvrij iets voor jou? 

Mensen met coeliakie reageren allergisch op granen waar gluten inzitten. Zelfs in die mate dat hun eigen darmwand wordt aangetast wat tot ernstige complicaties kan leiden. Wat echter begon als een medisch dieet groeide uit tot een ware hype. Meer en meer wordt er glutenvrij gegeten, zelfs wanneer er geen sprake is van glutenallergie. 

Is een glutenvrij dieet dan nodig? 

Wel, in principe kan je perfect zonder gluten, alleen zijn deze producten meestal wat duurder en bevatten ze vaak veel minder vezels. Hierdoor kan je weer andere klachten krijgen zoals stoelgangproblemen. En laat dat nu net de reden zijn waarom er vaak initieel glutenvrij gegeten wordt. 

Als neveneffect van het glutenvrij dieet durf je wel eens vermageren, maar dat is vooral te wijten aan het schrappen van heel wat zaken zoals ook die glutenrijke koekjes.

Eet je helemaal geen brood meer of glutenbevattende granen, dan mis je al gauw een aantal nuttige voedingsstoffen zoals vezels, vitamine B1 en B2 en mineralen zoals zink en magnesium. 

Geschat wordt dat 1% van de Belgische bevolking lijdt aan coeliakie. De kans is met andere woorden redelijk klein. Geen nood dus om die gluten of dat brood te laten. Kies je voor volgranen brood, kom je op gezondheidsvlak al een heel eind.

Merk je toch een grote verbetering op in je klachten bij het laten van gluten, neem dan zeker even contact op met je arts om een medische diagnose uit te sluiten. 

Wat natuurlijk nooit kwaad kan is minderen met de vette koekjes, suikerrijke snacks en gepaneerde producten die veel vet opslorpen in de pan. ;)

Eten als de oermens

Het paleodieet wordt ook wel eens omschreven als het oerdieet of eten zoals onze voorouders deden. Het idee hierachter is dat we genetisch niet zijn afgestemd op onze geëvolueerde voedingsgewoonten. Meer bepaald het gebruik van granen, zuivel, aardappelen of andere bewerkte voeding.

Is dat zo? 

Nee, een recent onderzoek wees uit dat onze darmflora mee is geëvolueerd en met andere woorden niet meer is uitgerust voor het voedsel uit de steentijd. Daarbij komt dat een hoge eiwitinname duurder is en een hoge belasting legt op het milieu. 

Hoe komt het dan dat er toch vermagerd wordt met dit dieet? 

Er zijn natuurlijk voordelen in het onbeperkt eten van groenten en fruit. Zo is de energie- inname vaak wat lager. Het verschil zit hem dus eerder in het beperken van de calorie-inname.

Het dieet is eenzijdig en kan tekorten opleveren in eiwitbronnen voor vegetariërs en veganisten en calcium en vezels in het algemeen en heel vaak is er daarentegen een overdaad aan ongezonde vetten. 

Wil je toch iets meenemen uit de oertijd? Laat het dan de beweging zijn. In de steentijd waren er ook geen auto’s en had je dus maar beter een goed conditie wilde je ergens geraken. 

Periodiek vasten

Intermittent fasting wordt wel al eens gecombineerd met het paleo dieet. Dit vanuit het idee dat onze voorouders ook niet heel de dag toegang hadden tot voedsel en dus ook periodes van schaarste kenden.

De huidige tendens van overmaat aan eten en etenstijd zouden dan ook heel wat problemen zoals overgewicht en diabetes in de hand kunnen werken. 

Er bestaan verschillende manieren om te vasten. Zo kan je een hele dag niets eten of er bijvoorbeeld voor kiezen je eetwindow te verkleinen. Een veel gebruikte vorm is het 16/8 vasten. Hierin ga je 16 uur aan een stuk vasten en heb je nog een eetwindow van 8uur. Concreet zou dit kunnen betekenen dat je je ontbijt overslaat en bijvoorbeeld enkel eet tussen 12u en 20u. 

Wat zijn de voordelen van intermittent fasting? 

Het zou wel kunnen dat je door het kleinere eetwindow minder eet. Dit met de eenvoudige verklaring dat er inderdaad minder uren zijn om te eten. Daarbij komt dat na lange tijd van vasten je groeihormoon toeneemt en dat zou net de vetverbranding kunnen stimuleren.

Je insulinegevoeligheid kan ook toenemen wat dan weer positief is bij een verhoogde nuchtere bloedsuiker. 

Zijn er dan nadelen? 

Niet alleen je groeihormoon neemt toe na enige tijd vasten maar ook je cortisol of stresshormoon. Ga je al een stressvolle periode door? Dan kan je die extra stimulans wel missen.

Ook kan je een knagende honger ervaren en je vermoeid voelen. Dit kan dan weer aanleiding geven tot overdaad in je 8 uur eetwindow waardoor het voordeel verdwijnt.

Zo heeft het natuurlijk niet veel zin om meteen je vasten te doorbreken met allerlei zoetigheden. Dit werkt eetbuien in de hand.

Het is ook niet evident om alle nodige voedingsnutriënten in slechts 2 hoofdmaaltijden te krijgen want daar komt het vaak op neer. Periodiek vasten is dus niet voor iedereen weggelegd. 

Ervaar je nooit een knagende honger en heb je slechts uitzonderlijk last van stress? En slaag je er als bij wonder in om tijdens je 8 uur durende eetperiode werkelijk gezond te blijven eten? Dan ben je de witte raaf waarvoor dit vastensysteem wel eens zou kunnen werken. 

Eten op gevoel

Dit is zowat het tegenovergestelde van het periodiek vasten en alle diëten die er bestaan. Je volgt bij intuïtief eten geen lijstjes, schema’s, beperkingen in tijd, maar gaat vol op je gevoel af.  Als je honger hebt dan eet je tot je je verzadigd voelt. 

Het klinkt als muziek in de oren. Gewoon luisteren naar wat je lichaam je vertelt. Hoe bevrijdend is het als je loskomt van die verboden lijst? Want daar verlang je stiekem dan toch enkel meer naar? Terug intens genieten van eten zonder schuldgevoel, hoe moeilijk kan dat zijn? 

Ben je iemand die al elk dieet heeft uitgeprobeerd en last heeft van emotioneel eten? Dan zal het toch een hele klus zijn om te leren vertrouwen op de signalen van je lichaam. Daarbij komt ook dat je met suikerrijke snacks net een hongergevoel kan gaan opwekken. 

Het is met andere woorden helaas niet zo zwart wit. Je doet er goed aan om je lijf te herontdekken en te doorvoelen wat er speelt. Naar jezelf kijken met een open en zorgzame positieve houding kan hier het verschil maken. Voelt dit aan als onbekend terrein, laat je dan bijstaan door een professional. 

De kracht van detoxen en superfoods

Je hebt het vast al eens ergens gelezen… detoxen is goed voor je. Zeker na de feestdagen of wanneer je die grote lenteschoonmaak wil doortrekken om voor dat summerproof lichaam te gaan.  

Even de lever ontgiften van al die schadelijke stoffen met een groen sapje en daarna aan de superfoods voor die extra vitamineboost. 

Een detoxdieet zou volgens webforums de vetverbranding stimuleren nadat bepaalde chemicaliën het lichaam hebben verlaten. Ja, je kan er door afvallen, maar dat is alleen een aangename tijdelijke bijwerking die te wijten is aan de lage energie-inname.

Vaak zal je namelijk starten met enkele dagen uitsluitend op sapjes te leven. Je humeur zou dan wel eens minder aangenaam kunnen zijn. 

Heb je sapjes nodig om te ontgiften? 

Nee, je lichaam is namelijk vernuftig genoeg uitgerust om zichzelf te reinigen op verschillende manier. Je lever breekt dagelijks potentieel gevaarlijke stoffen af waarna ze het lichaam verlaten via ademhaling, urine en stoelgang. 

Er zijn natuurlijk enkele stoffen die zich kunnen opstapelen in je lichaam. Denk bijvoorbeeld aan lood en kwik. Maar die ga je niet helpen uitscheiden door sapjes. Het is dan eerder een kwestie om een gevarieerd en evenwichtig voedingspatroon eigen te maken en bijvoorbeeld geen water te drinken vanuit loden leidingen. 

Het enige wat je dus hoeft te doen, is waken over die gezonde levensstijl. Commerciële detoxkuren zullen eerder je portemonnee reinigen. 

En wat dan met superfoods als extra gezondheidsboost? 

Ben je niet zo’n fan van sapjes, maar durf je wel al eens in de verleiding komen van de supermarkt, natuurwinkel of gespecialiseerde webshop die superfoods aanprijzen? Lees dan zeker even verder! 

Als het te mooi klinkt om waar te zijn, is het dat meestal ook. Op dit moment is de term superfoods geen beschermde titel. Het is een benaming die is overgevlogen vanuit Amerika om voedingsmiddelen in de picture te zetten die veel gezonde stoffen bevatten.

Naast gojibessen worden bijvoorbeeld ook cacaobonen, chia- en hennepzaad, tarwegras, groene thee, broccoli, knoflook en olijfolie omschreven als superfoods. Veelal bevatten deze voedingsmiddelen inderdaad vitaminen, mineralen en anti-oxidanten. Maar deze stoffen kan je ook uit andere voedingsmiddelen halen.

Wordt je er dan echt zoveel gezonder van? 

Nee, dat is niet bewezen. Variatie blijft key om voldoende variatie in voedingsnutriënten binnen te krijgen. In de meeste gevallen is er nog verder wetenschappelijk onderzoek nodig om de positieve invloed op onze gezondheid te bevestigen.

Daarbij komt dat superfoods wel eens uit exotische oorden worden ingevoerd. Dat gaat gepaard met een stevig prijskaartje voor zowel je portemonnee als het milieu. Daarbij stilstaan kan nooit kwaad. 

Op dit moment zijn superfoods grosso modo dus niet meer dan een verkooptruc. Als je gezond wil eten, moet je niet focussen op één bepaald product, maar een gezond en gebalanceerd eetpatroon nastreven. 

De Europese Unie heeft het gebruik van het label ‘Superfoods’ zelfs verboden op verpakkingen, maar dat neemt niet weg dat er andere manieren gevonden worden om promo te voeren. Bijvoorbeeld via beroemdheden. Geclaimde gezondheidseffecten van superfoods zijn over het algemeen niet voldoende wetenschappelijk onderbouwd. Dit is ook het geval voor de goji bessen van de buurvrouw. 

Kort samengevat

Laat je niet te snel van de wijs brengen. Klinkt het te mooi om waar te zijn? Dan is het dat waarschijnlijk ook. Kan het geen kwaad? Dan kan je je wel eens wagen aan die spannende voedingshypes om dat gesprek aan te gaan met je medehypers. Blijf echter kritisch en wees lief voor je lijf en portemonnee. Daar kom je al een heel eind mee.