Antibioticagebruik in België

Antibioticaresistentie

De ontdekking van antibiotica in 1928 zorgde voor een revolutie in de geneeskunde. Antibiotica zijn zeer effectief tegen bacteriële infecties, maar wel enkel tegen bacteriële infecties. Overmatig en incorrect gebruik leidt tot resistentie van bacteriën, waardoor bepaalde antibiotica minder of zelfs niet meer effectief zijn. Hierdoor worden bepaalde infectieziekten opnieuw moeilijker om te behandelen, en heelkundige ingrepen en transplantaties worden riskanter. Er loopt onderzoek naar nieuwe antibioticavormen, maar de ontwikkeling is zeer complex en duur, en verloopt daarom vrij traag. Het is dus belangrijk dat de toename van de resistentie vertraagd wordt door een correct gebruik.

Antibioticagebruik in de tijd

Ondanks de sensibiliseringscampagnes bleef de antibioticaconsumptie in België een lange tijd stabiel. Sinds 2015 heeft er zich echter een duidelijke daling ingezet, ongeacht de manier waarop de consumptie gemeten wordt. In de periode juli 2020 tot juni 2021 was er een duidelijke daling van het gebruik, maar in het daaropvolgende jaar stegen de cijfers terug tot het niveau van 2019-2020.

Als we de Belgische cijfers vergelijken met de buurlanden, is de antibioticaconsumptie nog steeds hoog. Het Nederlandse antibioticagebruik, dat als toonaangevend wordt beschouwd, is ongeveer de helft van het Belgische. Op Europees niveau staan we nu op de 10^de plaats, maar we zitten wel nog boven het Europese gemiddelde van 15 DDD per 1000 personen per dag.

Meer informatie over het gebruik van antibiotica in de verschillende EER-lidstaten (zonder Liechtenstein) is terug te vinden in de jaarlijkse rapporten van het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC).

Verschillen tussen de geslachten

De antibioticaconsumptie ligt hoger bij vrouwen dan bij mannen, en daalt bij beide geslachten ongeveer even snel. Dit verschil duikt ook op in verschillende buitenlandse studies.

In een Britse studie kregen vrouwen voor de meeste aandoeningen even vaak een voorschrift voor antibiotica, behalve voor urineweginfecties. Een mogelijke verklaring voor een hogere antibioticaconsumptie bij vrouwen is dat zij vaker naar de huisarts gaan dan mannen. Dit verschil in zorggebruik zien we ook in de IMA-data.

Verschillen tussen de leeftijden

De jongste leeftijdscategorie (0-4 jaar) en de oudste (75+) krijgen het vaakst antibiotica voorgeschreven. Beide leeftijdscategorieën zijn vatbaarder voor infectieziekten, de jongste omdat het immuunsysteem zich op die leeftijd nog moet ontwikkelen, de oudste omdat het minder goed begint te functioneren. De antibioticaconsumptie ligt het laagst bij de jongeren van 5 tot 14 jaar, en stijgt geleidelijk met het ouder worden.

Meer info vind jij hier