Vasectomie: anticonceptie is ook een mannenzaak

Wat is een vasectomie?

Dr. Tim Brits: “Een vasectomie is een kleine ingreep onder lokale verdoving. We maken een onderbreking in beide zaadleiders waardoor de zaadcellen het zaadvocht niet meer kunnen bereiken en er dus geen bevruchting meer kan gebeuren. 

We doen dat door een kleine incisie te maken in de linker- en rechterzijde van de balzak, waarbij we ongeveer één centimeter van de zaadleiders knippen. Nadien knopen of branden we de uiteinden van de zaadleiders dicht. Na de ingreep ben je als man definitief steriel.” 

Hoewel de laatste jaren steeds meer mannen voor een vasectomie kiezen, blijft bij veel anderen de schrik om een ander gevoel te krijgen tijdens het vrijen of klaarkomen één van de redenen om te niet te doen. 

Die angst is volgens Dr. Brits evenwel niet terecht:  “Een vasectomie is bij wijze van spreken puur een kwestie van ‘interne loodgieterij’ en ze heeft geen enkele invloed op het gevoel tijdens het vrijen of klaarkomen.”

Is de ingreep 100 procent betrouwbaar?

Dr. Tim Brits: “Geen enkele vorm van anticonceptie is 100 procent betrouwbaar. Maar de efficiëntie van een vasectomie is toch groot. Slechts bij 0,2 tot 5,3 procent van de mannen werd een zogenaamde vroege re-kanalisatie ontdekt.

Dat betekent dat de uiteinden van de zaadleiders elkaar toch weer hadden gevonden en er weer zaad door de zaadleiders kon komen. Die mannen hadden daardoor een nieuwe ingreep nodig.” 

Is een vasectomie onomkeerbaar?

Dr. Tim Brits: “Mannen die later toch weer een kinderwens hebben, kunnen zich opnieuw laten opereren. Maar het succes van een hersteloperatie is niet altijd gegarandeerd en er komt meer bij kijken: voor een hersteloperatie moet je onder volledige narcose.

Tijdens de ingreep hechten we de uiteindes van de zaadleiders opnieuw aan elkaar om de zaadcellen weer doorgang te geven tot het zaadvocht.” 

Het is belangrijk om te weten dat een hersteloperatie geen garantie is op vruchtbaarheid, benadrukt Dr. Brits: “De kans dat er na een herstelingreep nog voldoende zaadcellen zijn in een zaadlozing is rond de 80 procent.

Maar de kans dat je met dat zaad iemand kan bevruchten ligt maar rond de 50 procent. Daarom moet je een vasectomie toch een beetje als een onomkeerbare ingreep beschouwen.”

Komt iedereen in aanmerking  voor de ingreep?

In principe komt iedereen in aanmerking voor de ingreep, maar of een arts er mee doorgaat, is vaak een beetje maatwerk, afhankelijk van de situatie van de patiënt in kwestie.

Dr. Tim Brits: “Er bestaan geen harde richtlijnen over wie wel of niet een vasectomie kan ondergaan. Het is aan de arts om een inschatting te maken of hij een patiënt wel of niet wil opereren.

Bij mannen onder de 30 jaar, of in situaties waar de partner net zwanger is of net een miskraam heeft gehad, kan het zijn dat we de vasectomie weigeren en mannen aansporen om nog even na te denken over de ingreep.”

Zo verloopt de ingreep

• Een vasectomie gebeurt in het ziekenhuis, in dagopname. 
• De ingreep duurt ongeveer een half uur en gebeurt onder plaatselijke verdoving. 
• De wondjes worden gesloten met hechtingen die na 2 à 3 weken vanzelf oplossen. 
• Na de ingreep mag je onmiddellijk naar huis en doe je het best wat rustig aan om nabloeden te voorkomen. 
• De volgende dag kan je weer normaal aan het werk. 
• De eerste dagen na de operatie til je best nog geen zware zaken op en ga je best even niet intensief sporten. 
• Vanaf vijf dagen na de ingreep kan je weer seks hebben. 

Maar het is belangrijk om te weten dat je na de ingreep nog niet meteen onvruchtbaar bent. Pas na minstens 15 tot 20 zaadlozingen, in ongeveer drie maanden na de ingreep, zijn alle zaadcellen verdwenen.

Om zeker te zijn dat de ingreep geslaagd is, wordt er daarom drie maanden na de ingreep nog een spermastaal onderzocht. Zijn er geen zaadcellen meer zichtbaar, dan is de sterilisatie geslaagd en kan je stoppen met andere voorbehoedsmiddelen.

Ook belangrijk om te weten: een vasectomie biedt geen bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen zoals aids, gonorroe of syfilis. Om de kans daarop te verminderen, blijft het raadzaam een condoom te gebruiken.