Dementie wordt de belangrijkste doodsoorzaak in België

Sciensano analyseerde de sterftecertificaten verzameld door statistiekbureau Statbel, en deelde alle overlijdens in volgens 130 unieke doodsoorzaken. De gedetailleerde analyses laten toe om vergelijkingen te maken over tijd, leeftijd, geslacht, en provincie.

In 2019, het laatste jaar waarvoor we schattingen konden maken, waren coronaire hartziekte en dementie de belangrijkste doodsoorzaken in België. Elke van beide was verantwoordelijk voor zo’n 9% van alle overlijdens.

Beroerte en longkanker stonden op een gedeelde derde en vierde plaats, met elk een aandeel van ongeveer 7% van alle overlijdens. Deze rangschikking verschilt sterk van die uit 2004, waar coronaire hartziekte en beroerte nog aanleiding gaven tot respectievelijk 15% en 10% van alle overlijdens, en dementie slechts een aandeel van 5% vertegenwoordigde.

“De geleidelijke opmars van dementie, maar vooral de sterke daling in het aantal overlijdens door hart- en vaatziekten, en recent ook de beperkte daling in het aantal overlijdens door longkanker, zorgen ervoor dat dementie uitgroeit tot de belangrijkste doodsoorzaak in België”, zegt Brecht Devleesschauwer, epidemioloog bij Sciensano.

Belangrijke verschillen tussen mannen en vrouwen

De nationale cijfers verbergen echter een aantal belangrijke verschillen tussen mannen en vrouwen. Bij mannen staan coronaire hartziekte en longkanker nog stevig aan de top, met een aandeel van respectievelijk 10% en 9% van alle overlijdens. Slechts 6% van de mannen overlijdt aan dementie.

Bij vrouwen is dementie daarentegen al sinds 2013 de belangrijkste doodsoorzaak. In 2019 waren bijna 12% van alle overlijdens bij vrouwen te wijten aan dementie, tegenover 8% door coronaire hartziekte en beroerte. Specifiek bij vrouwen kent ook de longkankersterfte nog steeds een stijgende trend, wat de nodige aandacht verdient.

Antwerpenaars overlijden het vaakst aan dementie: duidelijke provinciale verschillen in het sterfteprofiel

Voor het eerst werden deze analyses ook opgesplitst per provincie. Daarbij vallen een aantal interessante geografische verschillen op. Zo lopen inwoners van de provincie Antwerpen (na correctie voor grootte en leeftijdsstructuur van de bevolking) het meeste risico om te overlijden door dementie.

De provincie Luxemburg kent daarentegen het laagste risico. Over alle doodsoorzaken heen is de sterftegraad echter het hoogste in de provincie Henegouwen, gevolgd door Namen en Luik.

West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant, en Limburg, kennen daarentegen de laagste sterftegraad. Sinds 2004 is de sterftegraad in alle provincies significant gedaald, maar zijn de verschillen tussen de provincies grotendeels constant gebleven.

Analyseer het zelf met de app van Sciensano

Deze gegevens zijn ook beschikbaar via een applicatie waarmee je zelf aan de slag kan gaan. Zo is het onder meer mogelijk om op een gestandaardiseerde manier de doodsoorzaken te bekijken per regio of provincie, en volgens geslacht, leeftijd en jaar.

Je vindt meer info over het onderzoek op de website van Sciensano.

Meer weten over dementie

Een goede begeleiding van zowel mensen met dementie als degenen die voor hen zorgen is van essentieel belang. Maar hoe ga je als mantelzorger nu precies om met iemand die dementie heeft?

Download het e-book