Overlevingskansen bij borstkanker blijven stijgen

Factcheck

Wanneer borstkanker niet is uitgezaaid, hebben vrouwen in Vlaanderen meer dan 9 kansen op 10 om na 5 jaar nog in leven te zijn. Dat berekende het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg, dat als taak heeft om toe te kijken op de kwaliteit van de geleverde zorg in ziekenhuizen en daar criteria aan koppelt. Het is belangrijk dat je als patiënt terechtkomt in een ziekenhuis dat voldoende borstkankerpatiënten behandelt. Meestal zijn dat de erkende borstklinieken. De onderlinge verschillen tussen die ziekenhuizen, die deze week de media haalden, moeten genuanceerd worden. De belangrijkste boodschap is: wees alert voor borstkanker, ga tijdig naar de dokter en check of het gaat om een erkende borstkliniek. 

Waar komt dit nieuws vandaan?

De mededeling van het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ) (1) is gebaseerd op een rapport van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), dat in maart 2023 uitpakte met een analyse over borstkankerzorg in Belgische ziekenhuizen (2). Daaruit bleek dat je overlevingskansen voor borstkanker duidelijk beter zijn wanneer je je laat behandelen in een erkende borstkliniek (3). Dat is een afdeling in een ziekenhuis waar borstkanker behandeld wordt en die aan bepaalde voorwaarden moet voldoen.

• Niet ieder ziekenhuis waar je met borstkanker terecht kan, heeft zo’n erkende borstkliniek.
• Om die erkenning te krijgen, moet het ziekenhuis jaarlijks een minimum aantal borstkankers behandelen met de best mogelijke zorg en ervaring.
• De lijst met erkende borstklinieken vind je op de website van Europa Donna België (4).

Het onderzoek van KCE werd uitgevoerd bij 50.000 vrouwen met borstkanker in België. Het onderzoek toont dat de overlevingskansen van vrouwen die niet behandeld werden in een erkende borstkliniek een stuk lager liggen in vergelijking met de vrouwen die wel naar een erkende borstkliniek gingen. Gemiddeld lopen deze vrouwen 30% meer risico om te overlijden binnen de vijf jaar.

De Stichting Kankerregister voerde op basis van deze gegevens een statistische analyse uit en op basis daarvan kwam het VIKZ tot een evaluatie van de individuele Vlaamse ziekenhuizen met borstkankerzorg (1). 

• De Stichting Kankerregister is de instelling die per ziekenhuis gegevens verzamelt over kanker in België.
• De erkende borstklinieken in Vlaanderen scoren over het algemeen goed, maar ziekenhuizen die minder goed scoren dan andere zijn niet blij dat burgers per ziekenhuis kunnen checken welke kliniek de beste zorg geeft.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Het leidt geen twijfel dat je als kankerpatiënt betere overlevingskansen hebt wanneer je behandeld wordt door ervaren artsen en zorgkundigen die meer borstkankerpatiënten behandelen. Die kans is het grootst in een erkende borstkliniek, die minimaal 60 (satellietcentrum) of minstens 125 (coördinerend centrum) borstkankers per jaar moet behandelen om erkend te blijven.

Het is belangrijk dat de kwaliteit van zorg gemeten wordt, maar met statistieken voor bepaalde ziekenhuizen of centra is altijd enige nuance belangrijk:

• Niet alle zorgverleners in eenzelfde ziekenhuis leveren even goede zorg.
• Niet alle borstkankers zijn dezelfde. Sommige zijn uitgezaaid bij de diagnose, andere bevinden zich in een vroeg stadium. Sommige borstkankertypes hebben op zich een slechtere prognose. 
• Sommige ziekenhuizen zien veel meer patiënten uit lagere socio-economische klassen. Daarvan is bekend dat vrouwen uit die groep minder vaak deelnemen aan screeningsprogramma’s en dus vaker een verder gevorderde kanker hebben met een minder goede prognose.
• Wanneer een borstkankerpatiënt binnen de 5 jaar na de behandeling overlijdt, kan de doodsoorzaak ook iets anders zijn, een ongeval bijvoorbeeld, dat niets met de kanker te maken heeft.
• De gebruikte statistische methode heeft een invloed op de uitkomst.

Individuele ziekenhuizen evalueren over hun borstkankerzorg is moeilijk en kan nooit perfect. Het hangt ook af van factoren die niets met de zorg in het ziekenhuis te maken hebben. Neem nu de Brusselse ziekenhuizen. Waar er een grote concentratie is aan mensen in armoede of met een migratie-achtergrond, laten veel minder vrouwen zich screenen op borstkanker. Daardoor wordt de diagnose borstkanker in die groepen later gesteld en zijn de overlevingskansen, zelfs met de beste kankerzorg, minder goed.

Conclusie

Wanneer borstkanker niet is uitgezaaid, hebben vrouwen in Vlaanderen meer dan 9 kansen op 10 om na 5 jaar nog in leven te zijn. Dat berekende het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg, dat als taak heeft om toe te kijken op de kwaliteit van de geleverde zorg in ziekenhuizen en daar criteria aan koppelt. Het is belangrijk dat je als patiënt terechtkomt in een ziekenhuis dat voldoende borstkankerpatiënten behandelt. Meestal zijn dat de erkende borstklinieken. De onderlinge verschillen tussen die ziekenhuizen, die deze week de media haalden, moeten genuanceerd worden. De belangrijkste boodschap is: wees alert voor borstkanker, ga tijdig naar de dokter en check of het gaat om een erkende borstkliniek.