1ste preventiebarometer van Sciensano zoomt in op de levensstijl van de volwassen bevolking in Vlaanderen

De Preventiebarometer is een vragenlijst van Sciensano die tussen 14 februari en 7 oktober 2022 online of schriftelijk werd ingevuld door een steekproef van 4.011 inwoners van Vlaanderen van minstens 18 jaar.

De vragenlijst focuste op levensstijl en factoren gelinkt aan levensstijl, zoals intenties om bepaalde gewoontes te veranderen en kennis over de gezondheidsrisico’s van ongezond gedrag. Onze levensstijl heeft immers een invloed op onze gezondheid. De resultaten stellen de Vlaamse overheid in staat om haar preventief gezondheidsbeleid bij te sturen met het oog op een hogere levenskwaliteit en een langer gezond leven voor de burgers.

Alcoholgebruik in Vlaanderen

De voornaamste resultaten met betrekking tot alcoholgebruik bij de volwassen Vlaamse bevolking zijn:

• 6,5% drinkt dagelijks alcohol en 10,3% vertoont riskant alcoholgebruik (d.w.z. meer dan 10 glazen per week).
• Mannen drinken vaker dagelijks (8,4% vs. 4,7%) en vertonen vaker riskant alcoholgebruik (15,9% vs. 4,8%) dan vrouwen.
• Personen die riskant alcohol gebruiken, hebben vaak intenties om hun alcoholgebruik te minderen. 43,8% heeft in de afgelopen 12 maanden geprobeerd om minder alcohol te drinken en 49,1% wil in de volgende 12 maanden minder alcohol drinken.
• De meerderheid van de personen die ooit alcohol dronken, geven aan dat ze het gemakkelijk vinden om met situaties van sociale druk rond alcohol drinken om te gaan. Helemaal stoppen met drinken wordt wel als moeilijker ervaren (30,9%) dan een alcoholisch drankje weigeren (13,6%) of niet drinken wanneer vrienden wel drinken (17,5%).
• Van de personen die ooit alcohol dronken, weet 44,6% dat alcoholgebruik het risico op kankerontwikkeling kan verhogen en weet 27,7% dat 1 glas rode wijn per dag drinken niet gezond is.
• Er is een draagvlak voor 2 potentiële beleidsmaatregelen rond alcohol. 64,9% vindt het belangrijk dat er een verbod op alcoholverkoop in tankstations komt en 77,5% vindt dat de minimumleeftijd voor alcohol van 16 naar 18 jaar mag opgetrokken worden.

Tabaksgebruik in Vlaanderen

De voornaamste resultaten met betrekking tot het tabaksgebruik van de volwassen Vlaamse bevolking zijn:

• 9,0% rookt dagelijks, 5,1% occasioneel, 23,7% heeft dagelijks gerookt in het verleden en 62,1% heeft nooit gerookt.
• Mannen roken vaker dan vrouwen (15,6% t.o.v. 12,6%), maar bij de dagelijkse rokers is er geen verschil naargelang geslacht.
• Personen die aangeven moeilijk rond te komen met hun gezinsinkomen roken meer dan personen die aangeven gemakkelijk rond te komen (20,0% t.o.v. 11,8%).
• Van de dagelijkse rokers heeft 27,6% in de afgelopen 12 maanden geprobeerd om te stoppen met roken. 42,9% wil stoppen met roken in de komende 12 maanden.
• Van de personen die de intentie hebben om te stoppen met roken, wil 40,6% dit doen zonder specifieke hulp of methode. Ook bij de ex-rokers blijkt dat 3 op 4 zijn gestopt zonder een specifieke methode of hulp.
• De grootste belemmeringen om te stoppen met roken bij de dagelijkse rokers blijken lichamelijke verslaving en eerdere stoppogingen die te moeilijk waren (beiden 33,0%), gevolgd door de angst om gewicht aan te komen (20,8%) en om zich slechter te voelen (16,6%) en te dure rookstophulpmiddelen (13,4%).
• Er is een draagvlak voor 2 potentiële beleidsmaatregelen rond tabak. 72,8% vindt het belangrijk dat er een verbod komt op het tonen van tabak in alle winkels en 78,4% vindt het belangrijk dat er een grote campagne komt om mensen te helpen stoppen met roken.

Cannabisgebruik in Vlaanderen

De voornaamste resultaten met betrekking tot cannabisgebruik bij de volwassen Vlaamse bevolking (van 18 tot 64 jaar) zijn:

• 6,3% geeft aan cannabis te hebben gebruikt in de afgelopen 12 maanden. 2,3% gebruikt minstens op maandelijkse basis cannabis.
• Jonge mannen tussen 18 en 24 jaar vormen de duidelijkste risicogroep voor cannabisgebruik; 20,3% heeft minstens 1 keer cannabis gebruikt in de afgelopen 12 maanden en 8,2% gebruikt minstens 1 keer per maand.
• Van de personen die minstens maandelijks cannabis gebruiken, heeft 25,3% geprobeerd in de afgelopen 12 maanden om te stoppen met cannabis en 23,9% heeft de intentie om te stoppen in de komende 12 maanden.
• 77,8% heeft kennis van de verslavende werking van cannabis en 69,9% weet dat cannabis een negatief effect heeft op concentratie. Personen die het laatste jaar cannabis gebruikten, weten minder dat cannabis verslavend is dan personen die geen cannabis gebruikten het laatste jaar (66,6% t.o.v. 78,5%).
• 37,0% weet dat er in België volgens de wet geen cannabis mag gebruikt worden.

Ontdek alle resultaten in de themathische rapporten over alcohol, roken en cannabis.

In 2023 volgen nog rapporten van de preventiebarometer over andere preventiethema’s waaronder voeding, beweging, sedentair gedrag en mentale en seksuele gezondheid.  

Bron: Sciensano